Έξι μήνες πριν το νέο αιώνιο τώρα που ζούμε, δηλαδή κάπου στο καλοκαίρι του 2019, είχα προσπαθήσει να περιγράψω αυτή τη φυλακή. Από μόνη της η προσπάθεια να καταγράψεις τον κοινωνικό μετασχηματισμό ως τέτοιο αντί να το δέχεσαι ως αιώνια πραγματικότητα είναι μια πράξη (ήσσονος) αντίστασης. Το αυτό θα προσπαθήσω να κάνω και για το καινούργιο αιώνιο τώρα.
Αν το δούμε από λίγο πιο μακριά υπάρχουν αρκετά μοτίβα τα οποία παραμένουν σταθερά, ειδικά στο επίπεδο της πολιτικής οικονομίας. Πχ η απέχθεια του οικονομικού μας συστήματος απέναντι στην παραγωγική χρήση του κεφαλαίου, μια κάποια ειρωνεία αν σκεφτούμε ότι το σύστημά μας ονομάζεται καπιταλιστικό και ξεκίνησε την καριέρα του ως ο βέλτιστος τρόπος να χρησιμοποιείται το κεφάλαιο παραγωγικά (σε αντίθεση, όπως διαφήμιζαν τότε με τις χρήσεις που του επιφύλασσε το ancient regime).
Πριν το 2008 είχαμε περάσει μια δεκαετία πιστωτικής επέκτασης, δηλαδή δανεισμού, δηλαδή φρεσκοτυπωμένου χρήματος το οποίο κατευθυνόταν σχεδόν αποκλειστικά σε ραντιέρικες επενδύσεις· δηλαδή σε επενδύσεις που δεν πόνταραν στην παραγωγή αξίας, αλλά στην εξαγωγή ενοικίου. Είτε αφορά τον μπαρμπα-μήτσο που αγόραζε σπίτι και ήλπιζε να πληρώσει το δάνειο με το ενοίκιο, είτε αφορά τις “μεγάλες επενδύσεις” (ελ.βελ, αττική οδός κλπ).
Αυτός ο κύκλος έκλεισε με την κατάρρευση του 2008 (έχω και πιο παλιό κείμενο που περιγράφει το τότε παιχνίδι, αλλά δεν βοηθάει την γενική εικόνα). Ο νέος κύκλος έμοιαζε αρκετά με τον παλιό· παρότι οι τράπεζες δεν μπορούσαν να τυπώσουν φρέσκο χρήμα, αυτό το ανέλαβαν οι κεντρικές τράπεζες απευθείας με το QE. Πέρα από το να επιβάλει έναν σοσιαλισμό μεταξύ των πλουσίων, το QE δημιούργησε μια νέα σειρά από μη παραγωγικές επενδύσεις· στο νέο κύκλο αυτοί που λούζονταν με χρήμα θεωρούσαν το κέρδος -έστω και το ραντιέρικο· παρωχημένη αντίληψη. Αυτό το νέο είδος, οι λεγόμενες start-up που όταν μεγαλώσουν αρκετά ονομάζονταν μονόκεροι, άνθιζε ταυτόχρονα με πιο παραδοσιακές στον ιστορικό καπιταλισμό δραστηριότητες, δηλαδή τα διάφορα πυραμιδωτά σχήματα.
Ο κόσμος που δημιούργησαν και οι κοινωνικές επιπτώσεις που είχαν ήταν δραματικές. Όποιος μπορούσε να χωθεί στο νέο σύμπαν ανταμειβόταν αδρά, αλλά οι πόρτες ήταν αρκετά στενές με αποτέλεσμα οι περισσότεροι να μην μπορέσουν. Όχι μόνο διότι στο QE -σε αντίθεση με την πιστωτική επέκταση- δεν υπήρχε τρόπος να συμμετάσχουν οι μπαρμπαμήτσοι, αλλά και διότι πολλοί από τους μονόκερους που δημιουργήθηκαν πόνταραν να κερδίσουν από τη “δημιουργική καταστροφή”, με λίγα λόγια να φάνε το παντεσπάνι των μπαρμπαμήτσων που ακόμα δεσμεύονταν από τις παραδοσιακές καπιταλιστικές πρακτικές του κέρδους. Μαγαζιά σαν την über και την άμαζον επιτάχυναν τον αθέμιτο ανταγωνισμό. Οι διέξοδοι για τους μπαρμπαμήτσους ήταν λίγες, πρακτικά να προσπαθήσουν να συμμετάσχουν στη δημιουργική καταστροφή (πχ να ανοίξεις ένα estore στην αμαζον) ή να ποντάρουν στα πυραμιδωτά σχήματα των μετοχών και των κρυπτονομισμάτων· δραστηριότητες ιδιαιτέρως επισφαλείς.
Δεν είναι λοιπόν τυχαίο που ο νέος οικονομικός κύκλος δεν ήταν ιδιαίτερα δημοφιλής, όχι μόνο στον μεσογειακό νότο των μνημονίων αλλά και στο κέντρο του αγγλοσαξωνικού συστήματος. Η αντίδραση που δημιούργησε και οι αντίπαλοί της την κατέταξαν στο εντελώς θολό και ασαφές σύμπαν του λαϊκισμού, έδειξε τα όρια αυτού του κύκλου, αλλά και τα σπέρματα του τέλους του. Αλλά το καλοκαίρι του 2019 που έγραφα για το τέλος του, δεν μπορούσα να φανταστώ τη μορφή θα έπαιρνε ο επόμενος· και πρέπει να παραδεχθώ ότι ήδη έχει ξεπεράσει κάθε προσδοκία μου.
Ο νέος κύκλος AKA the clown world
Όπως και ο προηγούμενος κύκλος, έτσι και ο νέος είναι ανακυκλωμένος από τα ίδια υλικά, αλλά πρέπει να παραδεχθούμε ότι δεν μας έχει κάνει καθόλου να βαρεθούμε. Τα QE όχι μόνο εντατικοποιήθηκαν, αλλά την ίδια στιγμή τα κράτη εγκατέλειψαν την πολιτική δημοσιονομικής εγκράτειας και άρχισαν να ξοδεύουν σαν μεθυσμένοι ναύτες. Μπορώ μόνο να φανταστώ τις φάτσες των συριζόπανων όταν επιτράπηκε στον κούλη να περάσει από το 3,5% δημοσιονομικό πλεόνασμα σε περίπου 13% έλλειμμα. Στα σοβιετικά μας νέα αυτό το νούμερο δεν θα το βρείτε πουθενά ως ποσοστό του ΑΕΠ. Έψαχνα 20 λεπτά και στο τέλος αναγκάστηκα να κάνω μόνος μου τη διαίρεση διότι οι 20-25 οικονομικές ειδήσεις που έψαξα δεν έκαναν τον κόπο να το αναφέρουν· είναι κι αυτό κάτι καινούργιο αν σκεφτείτε ότι περάσαμε 10 χρόνια που ακούγαμε για το έλλειμμα ως ποσοστό του ΑΕΠ πρωί, μεσημέρι, βράδυ.Τα κράτη άρχισαν να πληρώνουν τον κόσμο για να κάθεται σπίτι του, πρέπει να παραδεχθούμε ένα βήμα παραπέρα από το QE. ΜΜΤ? LBGTQiA++? Επιτέλους σοσιαλισμός? ή όπως θα έλεγε και ο πατέρας μου, το δόλωμα το είδες, το αγκίστρι δεν το είδες? Σε όσους δεν είδαν το αγκίστρι ο άδωνης το έκανε ταληράκια όταν είπε -αρχές νοέμβρη- ότι οι εστιάτορες είναι αχάριστοι να ζητάνε κι άλλα χρήματα, τώρα που έχουν αποκλείσει το 30% της πελατείας τους. Είπαμε κάτι για επισφάλεια?
Στην ουσία ο νέος οικονομικός κύκλος έχει ανοιχτά ως στόχο τον κοινωνικό μετασχηματισμό ή όπως το λένε και οι ίδιοι, Build Back Better· να αποκλείσει πλήρως αυτούς που αρνούνται να συμμετάσχουν στο όραμα των ελιτ μέσω των μονοπωλιακών πρακτικών τους, ή της παλιάς καλής κρατικής επιβολής. Σε αυτόν τον κύκλο αν συμμορφώνεσαι με τας υποδείξεις μπορεί και να σου δοθεί ένα ξεροκόμματο, αλλά ανά πάσα δεδομένη στιγμή μπορεί να σου αφαιρεθεί χωρίς καμία ιδιαίτερη δικαιολογία. Ακριβώς όπως έχουμε συνηθίσει να δείχνουμε τα χαρτιά μας για να πιούμε ένα καφέ, αυτό το προνόμιο μπορεί να αφαιρεθεί διοικητικά την επόμενη μέρα. Παρότι κανείς δεν έδειξε να εντυπωσιάζεται, το ότι εμβολιαστικό πασαπόρτι απέκτησε ισχύ μόλις 6 μήνων, αποτελεί μια μόνιμη υπενθύμιση πως κάθε δραστηριότητα είναι ένα προνόμιο που το κράτος και οι μεγάλοι φεουδάρχες σου προσφέρουν και μπορούν να πάρουν πίσω χωρίς ιδιαίτερη συζήτηση.
Τίποτα απ’όλα αυτά δεν είναι κρυφό· δεν έχουν περάσει 4 μήνες από τότε που ο κούλης πέρασε από το εμβολιαστείτε και ελευθερωθείτε στο η ελευθερία σας έχει ισχύ 6 μήνες. Δεν νομίζω να έχει νόημα να ερίσουμε το πόσο παραπάνω έλεγχο θα προσφέρει ένα ψηφιακό νόμισμα στους φεουδάρχες μας· αυτό που έχει νόημα να δούμε είναι γιατί τα κοινωνικά υποκείμενα το θεωρούν κάτι τόσο φυσικό.
Δηλαδή τι είδους υποκείμενα έχει δημιουργήσει αυτός ο νέος κύκλος, εκτός αν νομίζουμε ότι 2 χρόνια εγκλεισμού, home office και online επικοινωνίας δεν είχαν κανένα εφέ επάνω μας.
Το κείμενο αυτό ξεκίνησα να το γράφω, γιατί ήθελα να εξηγήσω αυτή την περίεργη ένταση που έβλεπα στους γύρω μου όλο το καλοκαίρι. Δεν έχει σημασία που άνηκαν, τι πίστευαν, αν είχαν κάνει το εμβόλιο ή όχι, αν ζούσαν από τα επιδόματα πρόνοιας ή αν έβγαζαν πολλές δεκάδες χιλιάδες και δεν ήξεραν τι να τα κάνουν. Κι αυτό ήταν που βασικά με εντυπωσίασε· αυτή η οριζόντια και διάχυτη ένταση.
Η καθολική επικράτηση του κυρίου Hyde
Το κοινό όλων μας είναι ότι τα τελευταία δύο χρόνια έχουμε αυξήσει δραματικά την online ζωή μας και την ίδια στιγμή έχουμε περιορίσει δραματικά τις offline επαφές μας. Το τι δημιουργεί αυτό είναι γνωστό εδώ και πολλά χρόνια. Το ζουμί είναι η προτελευταία παράγραφος. Κι αυτή η προτελευταία παράγραφος είναι που δημιούργησε αυτόν τον κοινωνικό οχετό που ονομάζεται social media, όλους αυτούς τους offline Dr.Jekyl και online Mr Hyde. Δεν είναι καν κάτι καινούργιο τους ξέρουμε χρόνια, μόνο που τα τελευταία δύο χρόνια υπήρχε χώρος μόνο για τον Mr.Hyde.Αυτό είναι που μετέτρεψε τόσους πολλούς ανθρώπους για τους οποίους είχα μια σχετική εικόνα της “ψυχούλας” τους, σε μισαλλόδοξα killer robots. Είχαν τόσο πολύ ξεσυνηθίσει να ανακαλούν τον Dr.Jekyl που ακόμα και στις offline επαφές τους, έβαινε ο Mr.Hyde. Και είμαι σίγουρος ότι αυτό που είδα εγώ δεν ήταν η πλήρης εικόνα, καθώς αν έφτασαν στο σημείο να με δουν, πάει να πει ότι έπρεπε να θυμηθούν ξανά πως υπάρχει και ο Dr.Jekyl, διότι εγώ ανήκω στους “άλλους”. Σε αυτούς που τους αξίζει να χάσουν τη δουλειά τους, να τους κλείσουμε στα σπίτια τους, να τους αποκλείσουμε από κάθε μορφή κοινωνικής επαφής και να τους αρνηθούμε την είσοδο στα νοσοκομεία, διότι δεν συμφωνούν με τας υποδείξεις.
Φυσικά υπάρχει και η άλλη πλευρά της μισαλλοδοξίας, αυτοί που αρέσκονται να πιστεύουν ότι όλοι οι εμβολιασμένοι θα πεθάνουν από ADE ή κάποια άλλη επιπλοκή· υπάρχει όμως μια μεγάλη διαφορά μεταξύ των δύο. Τα τελευταία 4 χρόνια στον online κόσμο των social media και των ΜΜΕ υπάρχει μια πλήρης ασυλία απέναντι σε κάποια είδη μισαλλοδοξίας και μια πλήρης λογοκρισία απέναντι σε κάποια άλλα. Είδαμε τη μηχανή αυτή να δουλεύει για πρώτη φορά με αφορμή την “αντίσταση” κατά του τράμπ· το fuck trump ήταν τίτλος τιμής, αλλά το fuck joe biden, έγινε let’s go brandon και μετά απαγορεύτηκε κι αυτό.
O κορονογιός επέκτεινε και νομιμοποίησε πλήρως αυτή τη “fact checking” λογοκρισία. Ό,τι δεν συμφωνεί μαζί της μετατρέπεται σε let’s go brandon.
Αν λοιπόν μέχρι την κορωνοιστορία η επίσημη μισαλλοδοξία ήταν κυρίως μέρος του online κόσμου, σήμερα η ασυλία έχει επεκταθεί και στον offline. Είναι ηθικά οκ αν όχι επιβεβλημένο να απολύσεις τους ανεμβολίαστους· το κράτος όχι μόνο δεν θα σε κατηγορήσει, αλλά θα σου χτυπήσει φιλικά την πλάτη αν το κάνεις. Είναι ηθικά οκ αν όχι επιβεβλημένο να τους αφήσεις να ψοφήσουν μόνοι τους, διότι “δεν έχουν δικαίωμα να επιβαρύνουν χωρίς λόγο το σύστημα υγείας”. Κι ακόμα πιο σημαντικό αν δεν τα κάνεις όλα αυτά, κινδυνεύεις κι εσύ να χαρακτηριστείς, οπότε πρόσεχε.
Ιστορικά μιλώντας δεν βλέπουμε τίποτα ιδιαίτερα πρωτόγνωρο. Δεν έχει μεγάλη σημασία αν στην αρχή εξαναγκάστηκες να απολύσεις τους εβραίους ή τους κουμουνιστές υπαλλήλους σου. Η ίδια η απρόθυμη υποταγή σου χτίζει από μόνη της τη νέα σου θέση.
Το πείραμα του νέου κύκλου είναι η επέκταση της κοινωνικής απομόνωσης ταυτόχρονα με την επέκταση της πλήρως ελεγχόμενης από τους φεουδάρχες online κοινωνικής εμπειρίας. Ο ζαχαρόβουνος που τρώει ξύλο στις ΗΠΑ διότι θεωρούν ότι δεν προσπαθεί αρκετά να εφαρμόσει το πρόγραμμα, ανακοίνωσε άρον άρον το meta, δηλαδή το υποτιθέμενο εργαλείο μέσω του οποίου δεν θα χρειαστεί ποτέ ξανά να βγεις από το σπίτι σου.
Και για να είμαστε ειλικρινείς, μέχρι στιγμής έχει δουλέψει πολύ καλύτερα από τις παλιότερες προσπάθειες· διότι αυτό που ζούμε σήμερα μορφολογικά δεν έχει μεγάλες διαφορές από το μαζί τα φάγαμε του πασοκ, τους εκτός δημοκρατικού τόξου λαϊκιστές του σαμαρά και τους στρατηγικούς κακοπληρωτές του σύριζα.
Είναι ακριβώς ο ίδιος νεοτερικός μηχανισμός που δημιουργεί έναν νεφελώδη κοινωνικό εχθρό, διότι στις μαζικές κοινωνίες του 20ου αιώνα η προσωπική διαμεσολάβηση έχει ατονίσει. Η ιδέα είναι -όπως μας την πρόσφερε απλόχερα ο χοντρογκερινγ- πως αυτός ο άλλος μας απειλεί ακόμα κι αν δεν τον έχουμε συναντήσει ποτέ· απειλεί εμάς, τις οικογένειες μας, την ίδια μας την κοινωνική υπόσταση. Δεν έχει σημασία αν είναι εβραίος, κουμουνιστής, πούστης, redneck ή ανεμβολίαστος, αυτό που έχει σημασία είναι να του αρνηθεί η ανθρώπινη ιδιότητα προκειμένου να μπορέσει το “ανθρωπιστικό” υποκείμενο της νεοτερικότητας να δεχθεί την εξαφάνισή του χωρίς να ταραχθεί ιδιαίτερα εσωτερικά.
Άλλωστε τη βρώμικη δουλειά -όπως πάντα σε αυτές τις περιπτώσεις- δεν την κάνει κανείς· κάπως μαγικά η γραφειοκρατική μηχανή στην οποία ζούμε το κάνει από μόνη της. Και ο κόσμος μας σήμερα είναι γεμάτος ιδιωτικές και δημόσιες γραφειοκρατίες· τίποτα που δεν μας είχε περιγράψει ο κάφκα. Όπως κανείς δεν είναι σίγουρος γιατί ακριβώς έκλεισαν τον λογαριασμό του στο facebook ή το twitter, έτσι εύκολα πια θα σου κλείνουν τον τραπεζικό λογαριασμό, την πρόσβαση στην κοινωνική ζωή κι οτιδήποτε άλλο αποφασίσουν. Κανείς δεν θα φταίει καθώς κάποιος αλγόριθμος θα έχει βάλει το χεράκι του κι άλλωστε όλοι θα ξέρουμε ότι αυτοί που θα τιμωρούνται όπως και στο καφκικό σύμπαν, σίγουρα τα ήθελε ο κώλος τους.
Ο ψέκιτσαν
Αν είναι κάτι που πονάει πολύ κόσμο που γνωρίζω, κι εμένα δευτερευόντως γιατί το ζω από το 2015, είναι ότι αυτός ο καινούργιος κύκλος πήρε μαζί του κι ένα μεγάλο μέρος των αντιφρονούντων του προηγούμενου. Όπως είπα αυτή η διαδικασία ξεκίνησε πιο παλιά στην ελλάδα τον ιούλη-σεπτέμβρη του 2015 και στις ΗΠΑ από το φθινόπωρο του 2016. Βασικά την είδαμε παντού στη δύση να ξετυλίγεται εκείνα τα χρόνια, αλλά είναι ο καινούργιος κύκλος της κορονο-ιστορίας που έκανε τόσο εμφανή τον διαχωρισμό. Για να το θέσω με τα λόγια του καινούργιου αγαπημένου των “αριστερών” στις ΗΠΑ: Αν δεν είστε μαζί μας, είστε εναντίων μας.Δεν θέλω να σας κουράζω με επαναλήψεις, η αλήθεια είναι ότι η αριστερά των πανεπιστημίων βολεύτηκε κι έπιασε στασίδι στη νέα μακρονική αντίδραση κατά του σκοταδισμού. Άλλωστε η χρήση απολυταρχικών εργαλείων προκειμένου να φέρουμε το γενικό καλό είναι κάτι με το οποίο η αριστερά δεν είχε ιδιαίτερο πρόβλημα· ήταν μέρος των διαλεκτικών εργαλείων από το 1917. Το ότι ο ξεχασμένος ανταρσίτης γεροτζιάφας μπορεί ταυτόχρονα να α) μιλάει για το μακρονικό κράτος στο πρώτο πληθυντικό, β) θέλει να εμβολιάσει τα νεογνά και γ) να αρνηθεί την περίθαλψη τους μιαρούς δείχνει ταυτόχρονα πόσο εύκολο είναι για το καινούργιο υποκείμενο της υποταγής να νιώσει άνετα στο νέο κόσμο.
Συμπονώ ειλικρινά ανθρώπους σαν κι αυτούς που φιλοξενεί ο περγάδης που προσπαθούν να πουν ότι είμαστε κι εμείς επιστήμονες και ορθολογιστές και υπάρχει μια επιστήμη πέρα από αυτή της εξουσίας. Αλλά νομίζω δεν υπάρχει επιστημονικός τρόπος να ξεφύγουν από το κουβάρι που έχουν βρεθεί. Ακριβώς διότι η επιστήμη και η πρόοδος είναι έννοιες συνυφασμένες στη νεοτερικότητα και η πρόοδος είναι ο νέος γενναίος φαμπιανός κόσμος που έρχεται, όχι ο κόσμος της Τζο.
Οι κοινωνικοί και προσωπικοί μηχανισμοί που ξετυλίγονται μπροστά μας είναι πολύ ενδιαφέροντες αλλά συνάμα χιλιάδες χρόνια μπανάλ και δεν ξέρω κατά πόσο έχει νόημα να τους ψειρίσουμε. Τους τελευταίους δύο μήνες έχω ακούσει από 3 διαφορετικούς ανθρώπους το ίδιο ακριβώς αστειάκι. Τώρα που θα πεθάνουν όλοι αυτοί λόγω των εμβολίων, θα μείνω μόνος μου στον κόσμο μαζί με όλους τους ψεκασμένους· γιατί θα ήθελα να ζω σε έναν τέτοιο κόσμο με όλους αυτούς τους μη-ανθρώπους?
Φυσικά σε ένα επίπεδο, αυτό το αστείο εκφράζει το παράπονό τους που δεν είμαι κι εγώ μαζί τους παρότι είμαι ένας περίπου κανονικός άνθρωπος· ο μόνος λόγος που μου αναγνωρίζεται η ανθρώπινη ιδιότητα είναι ότι με ξέρουν και με αγαπάνε αλλά την ίδια στιγμή είναι μια άβολη κατάσταση. Αυτό που παλιότερα θα λέγαμε: εντάξει πούστης είναι· αλλά καλό παιδί, όχι σαν τους άλλους 🙂
Μια φίλη μου που εντελώς πρόσφατα “άλλαξε στρατόπεδο” μου περιέγραφε πως οι συνάδελφοί της στη δουλειά της έδιναν κουράγιο και προσπαθούσαν να την παρηγορήσουν τώρα που κι αυτή ήρθε στη σωστή πλευρά της ιστορίας· όλοι ξέρουμε πως στο κάτω κάτω της γραφής, στο προσωπικό επίπεδο, είναι ένα ζήτημα συννενοχής· το πιο παλιό και βασικό συναίσθημα του κοινωνικού ζώου που λέγεται άνθρωπος· η απέραντη μοναξιά του νεωτερικού ανθρώπου εργαλιοποιημένη σε μια υπέροχη ή είσαι μαζί μας ή είσαι εναντίων μας εξίσωση.
Το νέο σημείο ισορροπίας
Κάθε επιχειρούμενος κοινωνικός μετασχηματισμός είναι ένα στοίχημα, δεν σημαίνει πως όλοι πετυχαίνουν ή μετασχηματίζουν τον κόσμο κατά τα γούστα αυτών που τον σχεδίασαν. Ρωτήστε και τον γκόρμπι αν έχετε κάποια αμφιβολία. Την ίδια στιγμή το αν ο επιχειρούμενος κοινωνικός μετασχηματισμός είναι παράλογος, μη επιστημονικός ή δεν βασίζεται στην υλική βάση αυτού του κόσμου, δεν σημαίνει ότι δεν θα πετύχει. Ρωτήστε και τους εβραίους στο μεσοπόλεμο αν έχετε κάποια αμφιβολία.Καθώς λοιπόν η πίεση και η ταχύτητα του μετασχηματισμού έχει αυξηθεί, έχει σημασία τα κοινωνικά υποκείμενα να παραμείνουν στον εύκολα ελεγχόμενο online κόσμο ή άλλιως clown world. Δεν έχει σημασία πόσο παράλογος ή κλόουν είναι αυτός ο κόσμος, αυτό που έχει σημασία είναι να μείνεις υπό την επιρροή του διότι ακόμα η προσωπικότητα του MrHyde είναι εύθραυστη, κι αν online διακηρύττεις ότι οι ψεκασμένοι πρέπει να πεθάνουν στο σπίτι τους χωρίς να τους ακουμπήσει κανείς, είναι δύσκολο να ευχηθείς το ίδιο και στον παλιό σου φίλο τον ψέκιτσαν που κάθεται απέναντί σου και σου χαμογελά.
Την ίδια στιγμή το φυσικό apartheid (πέρα από το online) βοηθάει έτσι ώστε οι μιαροί και οι κεκαθαρμένοι να μην συναντιούνται μεταξύ τους, κι έτσι να είναι ακόμα πιο εύκολη και αυτονόητη η εξάλειψη τους.
Όπως και με το μνημόνιο ή με τόσα άλλα παραδείγματα, αυτή η εύθραυστη προσωπικότητα με τον καιρό θα ανδρωθεί, θα βρει τα σωστά επιχειρήματα και θα κάνει τις κατάλληλες παραχωρήσεις. Όποιος είναι αρκετά μεγάλος για να θυμάται παλιότερες τέτοιες διαδικασίες δεν είναι δύσκολο να καταλάβει τι εννοώ.
Πολύ πρόσφατα και για άσχετο λόγο θυμήθηκα μια άλλη αρχαία κοινωνική αλήθεια. Οι νέες εύθραυστες προσωπικότητες χρειάζονται συχνά να κάνουν μια θυσία που να δείξουν ότι πέρασαν στην άλλη πλευρά, να κόψουν τις συνδέσεις με το παρελθόν για να πιστέψουν και οι ίδιοι τους εαυτούς τους. Πόσες φορές το έχετε συναντήσει αυτό σε ανθρώπους που ερωτεύονται για πάντα? Αν δεν είσαι 20 χρόνων ξέρεις ότι το για πάντα, εχμ, ε ξέρεις τώρα. Αν θέλεις όμως να το ξαναζήσεις στα 30 ή στα 40 ή στα 50 θα πρέπει να κάνεις μια ανάλογη θυσία που να δείχνει ότι ο παλιός εσύ που ερωτευόταν για πάντα και μετά κάτι συνέβαινε, δεν είναι ίδιος με τον καινούργιο σου εαυτό που πράγματι το εννοεί.
Τέτοιου είδους συμβολικές θυσίες είναι το ψωμοτύρι της εξουσίας από την εποχή των πρώτων αυτοκρατοριών. Το είδαμε να το κάνουν οι συριζαίοι που έμειναν μετά το σεπτέμβρη του 15· όποιος έβγαινε εκτός γραμμής δημοσίευαν το ΦΕΚ της πρόσληψής του στο facebook· οι ανατολικογερμανοί κουμουνιστές που πίστεψαν στον καπιταλισμό το 1990 κλπ κλπ κλπ. Πόσοι και πόσοι αντάρτες δεν πήγαν πίσω στα χωριά τους να βγάλουν έναν δεκάρικο κατά του κουμουνισμού? Το αν το πίστευαν οι ίδιοι την ώρα που το έκαναν ή όχι, ελάχιστη σημασία έχει· σημασία έχει ότι το έκαναν. Με τον καιρό είτε θα εδραιωθεί ως νέα πραγματικότητα, είτε θα παραμείνουν καταθλιπτικοί δηλωσίες, win win για την εξουσία.
Κι εσύ ρε αντιγονάκι, γιατί θέλεις σώνει και καλά να τον θάψεις τον μαλάκα?
Για να είμαι ειλικρινής δεν έχω καμία εμπιστοσύνη ότι η λίγο αφελής και νεφελώδης έννοια της κοινής ευπρέπειας θα μας βοηθήσει παρότι την επικαλούνται και ο πολάνι και ο όργουελ και άλλοι άνθρωποι που εκτιμώ. Θα ήθελα να σας πω ότι θα καταρρεύσει σαν την μνημονιακή πραγματικότητα, αλλά θα ήταν λάθος. Στο μνημόνιο κατέρρευσε η μνημονιακή αφήγηση, η πραγματικότητα παρέμεινε με κάθε θυσία η ίδια. Το ίδιο βλέπουμε και σήμερα. Ο βασικότερος χρηματοδότης του ΠΟΥ παραδέχθηκε ότι τα εμβόλια δεν δουλεύουν όπως διαφημίστηκαν, οι επαναληπτικές δόσεις έχουν φτάσει σε μία το εξάμηνο και παρόλαυτά οι εμβολιασμένοι συνεχίζουν να αρρωσταίνουν, αλλά την επόμενη φορά θα αποτύχουμε καλύτερα 🙂Τούτων λεχθέντων το ίδιο ακριβώς θα μπορούσε να πει κι ένας σοβιετικός λίγο πριν την κατάρρευση, παρότι στη σοβιετική κοινωνία δεν υπήρχε κανένα εμφανές σημάδι αντίστασης· αλλά αυτό δεν προσφέρει πολλά περιθώρια αισιοδοξίας. Όχι μόνο διότι ο μακρόν δεν είναι γκόρμπι, αλλά διότι η εξάλειψη κάθε αντίστασης στην σοβιετική κοινωνία μας οδήγησε στο μετασοβιετικό χάος του γέλτσιν. Επειδή δεν υπήρχε καμία εναλλακτική αφήγηση στην ανατολική γερμανία, όλοι αγκάλιασαν την ενοποίηση σε 6 σκάρτους μήνες. Αργότερα μάθαμε ότι αυτό ονομάζεται shock doctrine.
Την ίδια στιγμή προσωπικά δεν μπορώ να περιγράψω πόσο καλύτερα αισθάνομαι που βρίσκομαι σε αυτή την πλευρά του στρατοπέδου παρά το αυξανόμενο “κόστος”. Υπάρχει μια προφανής επισφάλεια καθώς δεν ξέρεις ποιο θα είναι το επόμενο μέτρο “πειθούς” που το αιώνιο τώρα θα επιβάλει, αλλά το αυτό ισχύει για όλους μας, πούστηδες ή παλικάρια. Και για να είμαι ειλικρινής το κόστος του apartheid είναι εξωτερικά επιβεβλημένο προς τα εμένα· δεν θεωρώ το κόστος των εμβολιασμένων μικρότερο, είτε το έκαναν γιατί πιστεύουν, είτε για κοινωνικούς λόγους. Όσο και να χαϊδεύουν τ’ αυτάκια τους οι γεροτζιάφες αυτού του κόσμου, ποτέ στην ιστορία η κρατική επιβολή δεν είχε το ηθικό πλεονέκτημα, ανεξάρτητα με το αν κέρδισε ή όχι· αλλιώς κανείς από τους επόμενους δεν θα ήθελε να ήταν με τους αδύναμους, κι αυτή η ανθρώπινη διαστροφή που εμένα με έκανε κάτι θολό κι αριστερό θα συνεχίσει να υπάρχει. Για να το θέσω με τους όρους της μπανάλ αρχαίας σαπουνόπερας: Η ισμήνη δεν την έχει καλύτερα από την ξεροκέφαλη αντιγόνη· ποτέ δεν την είχε, όσα ντιλίβερι κι αν έρχονταν στο σπίτι της, όσες μικρές δικαιολογίες κι αν έβρισκε.
Την ίδια στιγμή έχω μειώσει ακόμα περισσότερο την έκθεσή μου στον online κόσμο, όχι μόνο στο social media κομμάτι (που ήταν ελάχιστο) αλλά και στο προσωπικό. Ο μόνος λόγος για να μιλήσω σε κάποιον από το messanger είναι για να κανονίσουμε να συναντηθούμε. Και μόλις έβγαλα από την σκόνη έναν παλιό επισκευασμένο προτζέκτορα για να παίξουμε 4 σε split screen. Θάνατος στο online gaming 🙂
Θέλω να πω ότι ανεξάρτητα με το πόσο σκοτεινά είναι τα κοινωνικά σύννεφα, η ζωή συνεχίζεται. Το αν θα αποφασίσουμε να περάσουμε αυτή τη ζωή σπίτι μας διαβάζοντας καταναγκαστικά για τα σύννεφα που έρχονται ή θα συνδεθούμε με τους άλλους, δεν είναι κάτι που μας το επιβάλει (ακόμα τουλάχιστον) ο κούλης και ο μακρόν. Μας το προτείνουν ανεπιφύλακτα, δεν είναι θέμα, αλλά γιατί εμείς τους ακούμε? Κι ακόμα κι αν μας το επιβάλλουν, μόνο αν έχουμε επαφή με τους ανθρώπους, θα αξίζει το ρίσκο της τιμωρίας το να αψηφήσουμε τας διαταγάς.
Πριν μια βδομάδα δεν πήγα στα γενέθλια ενός φίλου μου διότι τα έκανε σε μια κνάιπε που την τελευταία στιγμή αποφάσισε να μην δέχεται πούστηδες (άλλωστε από την επόμενη δευτέρα όλα τα μαγαζιά έπαψαν να δέχονται πούστηδες στο βερολίνο). Την ημέρα του πάρτι μου είπαν ότι κανείς δεν τσέκαρε στην είσοδο, αλλά ήταν μια ώρα με το ποδήλατο και η προοπτική του να φάω πόρτα και να γυρίζω άλλη μια ώρα πίσω δεν με έψηνε· όπως δεν με έψηνε και η μανιοκατάθλιψη του πέμπτη μπορώ να έρθω, παρασκευή όχι, σάββατο τελικά ίσως ναι. Μεταξύ μας, καλά να πάθω, δεν μου φταίνε τα μέτρα αν τελικά εγώ βαρέθηκα. Ω ναι victim blaming και τα μυαλά στα κάγκελα παλιοφλωράκια.
ΥΓ έχω την υποψία πως τυπάκια σαν τον μπρεχτ που έχουν ζήσει σε παρόμοιους καιρούς βοηθάνε τέτοιες στιγμές.
techiechan.com
