Το γαϊτανάκι του νέου μνημονίου ξεκίνησε. Στις 13 Ιουνίου το “Eurogroup” κεκλεισμένων των θυρών ξεκινά η συζήτηση για την πιθανότητα νέου μνημονίου για την Ελλάδα. Ο λόγος είναι απλός. Το άνοιγμα των δημοσιονομικών της χώρας είναι τόσο μεγάλο, που δεν μπορεί να καλυφθεί με αναχρηματοδότηση του δημοσίου χρέους. Είναι πολύ πιθανό να χρειαστεί νέα δανειακή διευκόλυνση από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας.
Για την εξέλιξη αυτή προειδοποιούμε ήδη από το φθινόπωρο, όταν όλοι γιόρταζαν την «έξοδο από τα μνημόνια». Προβλέπαμε ότι περίπου φέτος το καλοκαίρι οι Ευρωπαίοι θα εμφανίζονταν εκ νέου να «ανησυχούν» για τον πιθανό «εκτροχιασμό» της Ελλάδας κι έτσι θα είχαμε ξανά μανά τα ίδια. Τα ίδια και χειρότερα.
Η περίφημη «έξοδος από τα μνημόνια» δεν ήταν τίποτε περισσότερο από τον απεγκλωβισμό των Ευρωπαίων δανειστών από την ανάγκη δανειακής διευκόλυνσης της Ελλάδας. Οι μόνοι λοιπόν που στ’ αλήθεια εξήλθαν των μνημονίων δεν ήταν η Ελλάδα, αλλά οι Ευρωπαίοι δανειστές. Προκειμένου να μην αναγκαστούν να περάσουν από τα κοινοβούλιά τους ένα νέο μνημόνιο για την Ελλάδα, έσπρωξαν την χώρα μας να δανειστεί σε «έξοδο στις αγορές».
Και όντως η κυβέρνηση επιχείρησε να εμφανιστεί ότι βγαίνει στις «αγορές» για να δανειστεί εκ νέου με μεσομακροπρόθεσμα κρατικά ομόλογα. Η έξοδος αυτή ήταν κυρίως με κοινοπρακτικές και ειδικές εκδόσεις, δηλαδή με προσυμφωνημένες εκδόσεις κρατικών ομολόγων. Όχι με ανοιχτές και ελεύθερες δημοπρασίες, όπου θα φαινόταν ξεκάθαρα πόσο αποτιμούν οι «αγορές» τον κρατικό δανεισμό της Ελλάδας.
Ο πίνακας δείχνει αναλυτικά τις «εξόδους στις αγορές» του πρώτου τριμήνου 2019. Το ελληνικό κράτος δανείστηκε με εκδόσεις κρατικών ομολόγων συνολικά 5.816,75 εκατομμύρια ευρώ. Το ποσό αυτό επιβαρύνθηκε με μέσο ονομαστικό επιτόκιο της τάξης του 3,5% και πραγματικό που ξεπερνά το 5%.
Η εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους το πρώτο τετράμηνο του 2019 ξεπέρασε τα 354,8 δις ευρώ, έναντι 242,7 δις ευρώ στην αντίστοιχη περίοδο του 2018. Πάνω 112,1 δις ευρώ επιπλέον εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους.
Το ενδιαφέρον επίσης είναι το γεγονός ότι ενώ το πρώτο τετράμηνο του 2018 τα πιστωτικά έσοδα ανήλθαν σε 257,6 δις ευρώ, η εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους κινήθηκε χαμηλότερα, δηλαδή στα 242,7 δις ευρώ. Το πρώτο τετράμηνο του 2019 η εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους ξεπέρασε τα πιστωτικά έσοδα σχεδόν κατά 4 δις ευρώ.
Τα δεδομένα αυτά οδηγούν στο ασφαλές συμπέρασμα ότι ο συνολικός νέος δανεισμός για ολόκληρο το 2019 θα ξεπεράσει τα 900 δις ευρώ. Ενώ η εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους ίσως να φτάσει το 1 τρις ευρώ.
Τα δεδομένα αυτά είναι πρωτοφανή όχι μόνο για ολόκληρη την ελληνική ιστορία, αλλά και για την παγκόσμια. Τέτοιας έκτασης νέος δανεισμός εμφανίζεται μονάχα σε χώρες υπό καθεστώς ολοκληρωτικού πολέμου.
Πώς θα μπορούσε μια τέτοια χώρα που η ίδια η επιβιώσή της εξαρτάται από την αναχρηματοδότηση ενός τέτοιου βραχυχρόνιου κυρίως χρέους, το οποίο προέρχεται από την λεηλασία των ταμειακών διαθεσίμων από τα ΝΠΙΔ και ΝΠΔΔ; Υπάρχει ανάλογο παράδειγμα στην υφήλιο; Ούτε κατά διάνοια.
Το γεγονός ότι βαδίζουμε προς ένα νέο μνημόνιο ήταν κάτι προδιαγεγραμένο από την εποχή της λεγόμενης «εξόδου από τα μνημόνια». Μετά τις εκλογές είναι απολύτως σίγουρο ότι θα επακολουθήσει μια άγρια επιδρομή είσπραξης οφειλών από ΑΑΔΕ, τράπεζες και ΚΕΑΟ, προκειμένου να συγκεντρωθεί ρευστό στα άδεια ταμεία. Ταυτόχρονα θα γίνουν ακόμη πιο δραστικές περικοπές.
Ήδη η κυβέρνηση ενώ είχε εγγράψει στον κρατικό προϋπολογισμό 1.364 εκατομμύρια ευρώ για να πληρώσει στο πρώτο τετράμηνο μέρος των αναδρομικών προς τους συνταξιούχους που δικαιώθηκαν από τη δικαιοσύνη, το ποσό αυτό ποτέ δεν δόθηκε. Ούτε πρόκειται να δοθεί.
Κατά τ’ άλλα το γαϊτανάκι θα επαναληφθεί με τον ίδιο παλιό τρόπο. Μόνο που δεν θα έχουμε αυτή τη φορά τη ΝΔ να ισχυρίζεται ότι «μας» έβγαλε από τα μνημόνια, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ μας ξανάβαλε, αλλά το ακριβώς αντίθετο. Ο Τσίπρας θα ισχυρίζεται ότι μας έβγαλε από τα μνημόνια και πάνω που «είμαστε έτοιμοι» να απολαύσουμε το «προϊόν των θυσιών μας», ήρθε η ΝΔ και οι σκοτεινές δυνάμεις της Κομισιόν – που τόσο πιστά υπηρέτησε ο ίδιος – για να μας επιβάλουν νέες πολιτικές μνημονίου.
Αγάντα Ρόμελ! Έτσι φώναζε ο ντόπιος δωσιλογισμός επί ναζιστικής κατοχής της Ελλάδας. Μια από τα ίδια σήμερα. Αρκεί ο ραγιάς, να δεχθεί για μια ακόμη φορά να του πουλήσουν φούμαρα για μεταξωτές κορδέλες.
Ο Δημήτρης Καζάκης είναι Πρόεδρος του Ε.ΠΑ.Μ.
