Τι θα συμβεί εάν φύγουμε από το ευρώ (ή αν παραμείνουμε);
Οι δηλώσεις του Λουίτζι Ντι Μάιο* ξανάνοιξαν τη συζήτηση γύρο από το ευρώ. Η οποία δεν μπορεί να απορριφθεί με λίγες κουβέντες και με απόλυτες βεβαιότητες.
Του Πάολο Αννόνι 20 Δεκεμβρίου 2017
Οι δηλώσεις του Λουίτζι Ντι Μάιο σχετικά με τη δυνατότητα διεξαγωγής δημοψηφίσματος για την παραμονή στο ευρώ προκάλεσαν μεγάλη έκπληξη. Δεν γνωρίζουμε εάν πρόκειται για μια καθαρά ψηφοθηρική κίνηση για να προσελκύσει ψήφους διαμαρτυρίας και πόσο πιστεύει στην Ευρώπη ή στη σκοπιμότητα να διεξαχθεί το δημοψήφισμα. Γνωρίζουμε, μόνο, ότι αρκεί να λάβουμε υπόψη αυτή την υπόθεση, ακόμη κι αν δεν την ασπαζόμαστε, για να τοποθετηθούμε στην ομάδα των λαϊκιστών ή των τρελών· κάποιος το πάει ακόμα πιο παραπέρα και λέει ότι δεν πρέπει ούτε καν να συζητάμε αυτά τα πράγματα επειδή οι «αγορές» φοβούνται και η τιμωρία είναι αυτόματη.
Η έξοδος από το ευρώ σήμερα προφανώς θα ζημίωνε όσους έχουν αποταμιεύσεις και θα βρίσκονταν με λίρες· η έξοδος από το ευρώ επίσης θα σήμαινε άμεσα προβλήματα για την ιταλική οικονομία. Αυτά, ωστόσο, δεν είναι θέματα που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στη συζήτηση σχετικά με τη παραμονή ή μη της Ιταλίας στο ευρώ ή στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Δεν μπορούμε να αξιολογήσουμε αποφάσεις με ορίζοντα δεκαετιών με τριμηνιαία αποτελέσματα· αυτό ισχύει τόσο για τους ευρωπαϊστές όσο και για τους «εθνικό νόμισμα/λαϊκιστές». Πρέπει όμως να αναρωτηθούμε σοβαρά για ποιο λόγο προκύπτουν αυτά τα ζητήματα· είναι πολύ βολικό να βγάλουμε την ουρά μας απ έξω, ρίχνοντας τις ευθύνες στην άγνοια ή στην κακία του λαουτζίκου. Κυρίως είναι εντυπωσιακό να αναφέρουμε, πόσο η συζήτηση γύρω από τις αλλαγές που απαιτούνται για τη σωτηρία της Ευρώπης, βρίσκεται στην ημερήσια διάταξη της Ευρώπης που μετράει και στις συζητήσεις μεταξύ Γερμανίας και Γαλλίας.
Το ερώτημα όσον μας αφορά τίθεται λάθος και αυτό συμβαίνει γιατί υποκρινόμαστε πως δεν βλέπουμε τι έχει συμβεί στην Ευρώπη. Εμπρός στα δεδομένα της ελληνικής ανεργίας, στον τρομακτικό αριθμό των φτωχών της, στην ανεργία στο 17% της Ισπανίας, στα δραματικά δεδομένα σε μεγάλο φάσμα της ευρωζώνης, ξεκινώντας από τη νότιο και κεντρική Ιταλία, δεν μπορούμε να μη δεν αναρωτηθούμε αν όντως υπάρχει μια άλλη καλύτερη λύση και εάν αυτή η εναλλακτική δεν βρίσκεται εκτός του ευρώ και της Ευρώπης· δεν θα θέλαμε καν να σκεφτούμε τι θα συνέβαινε αν βιώναμε μια περίοδο ύφεσης αντί της σημερινής παγκόσμιας ανάκαμψης.
Θα έπρεπε, ειλικρινά, να αναρωτηθούμε αν δεν θα ήταν καλύτερα για τους Έλληνες να βγουν το 2010, όταν η ανεργία ήταν στο μισό και το κράτος δεν είχε αναγκαστεί να πουλήσει τα καλύτερα περιουσιακά του στοιχεία σε γερμανικές εταιρείες. Εν πάση περιπτώσει, οι Έλληνες, με το καλό και πολύ συχνά το κακό, έκαναν ότι τους ζήτησε η Ευρώπη. ποιος θα αναλάβει τώρα την επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας; Ποιος θα επενδύσει σε γέφυρες και δρόμους; Ποιος θα ανοίξει εργοστάσια; Εάν η απάντηση είναι κανείς, γιατί η Ελλάδα δεν είναι ανταγωνιστική, τότε κάποιος παρακαλώ να μας εξηγήσει γιατί οι Έλληνες δεν θα πρέπει να δοκιμάσουν μόνοι τους, ανακτώντας την κυριαρχία των λιμανιών και των αεροδρομίων τους με μια δραχμή υποτιμημένη μετακυλίοντας μέρος του λογαριασμού και στους πιστωτές οι οποίοι γνώριζαν πολύ καλά σε ποιον δάνειζαν. Σίγουρα, κανένας Έλληνας δεν θα μπορεί πάει για διακοπές στη Νέα Υόρκη, ίσως, όμως, θα υπάρχει λιγότερη ανεργία και μεγάλα τμήματα του πληθυσμού θα μπορούσαν να ελπίζουν ότι θα βγουν από την κατάσταση φτώχειας που αφήνει αδιάφορη την Ευρώπη.
Το δεύτερο ζήτημα είναι ότι την Ευρώπη δεν φαίνεται να τη συγκινεί το ελληνικό πρόβλημα ή αυτό της νότιας Ιταλίας, επειδή η ψήφος των Ελλήνων δεν μετράει. Οι μόνοι που μετράνε στην Ευρώπη είναι οι Γερμανοί, οι σύμμαχοί τους και οι Γάλλοι. Οι προτάσεις για μεγαλύτερη δημοσιονομική σταθεροποίηση στην Ευρώπη απορρίφθηκαν από το Σόιμπλε επειδή «δημιουργούν λάθος κίνητρα» για κάποιους όπως οι Έλληνες. Σήμερα εργάζονται για την ενίσχυση των διακυβερνητικών συμφωνιών όπου, και πάλι, μετράνε μόνο οι Γερμανοί και οι Γάλλοι που κάνουν πλιάτσικο επιχειρήσεων, απολαμβάνουν το υποτιμημένο ευρώ δίνοντας μερικά ψίχουλα στην Αθήνα ακριβώς όπως και στην Ουγκάντα.
Όποιος είναι υπέρ του ευρώ θα πρέπει να αναρωτηθεί, ειλικρινά, πόσες είναι οι πιθανότητες να αλλάξει η Ευρώπη· για ποιο λόγο οι Γερμανοί και οι Γάλλοι, που έχουν την εξουσία, θα πρέπει να παραιτηθούν οικειοθελώς από μια ηγεμονική θέση. Η εξισορρόπηση δεν μπορεί να ξεκινήσει από την Ελλάδα ή την Ιταλία, επειδή δεν είναι ισχυρές και με μερικά ταρακουνήματα των spreads πηγαίνουν αμέσως σε θέση προσοχής. Οι Έλληνες, για του λόγου το αληθές, ποτέ δεν θα είναι τόσο παραγωγικοί όσο οι Βαυαροί, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι τους αρμόζει να πεθάνουν από την πείνα και να εξαφανιστούν, γιατί είναι μέλος μιας ένωσης φτιαγμένης στα βαυαρικά πρότυπα.
Εάν ο προβληματισμός γύρω από το ευρώ είναι κάτι το ντροπιαστικό, εξίσου ντροπή είναι να προσποιούμαστε ότι όλα είναι ωραία καμωμένα και να αδιαφορούμε. Ότι η Ευρώπη δεν πηγαίνει καλά δεν αποτελεί μυστικό, άλλωστε, περί αυτού γίνεται μεγάλη συζήτησή σε Γερμανία και Γαλλία· το ζήτημα είναι αν είναι εφικτή και αν υπάρχει θέληση για αλλαγή, προς το καλύτερο ή προς το χειρότερο.
Εάν αλλάξει προς το χειρότερο, ελάχιστο επακόλουθο, η Ιταλία θα πάψει πλέον να αποτελεί ένα πρόβλημα. Με την έννοια ότι δεν θα υφίσταται πια. Οι αποσυνθετικές πιέσεις που επιβάλλει η ευρωζώνη στην Ιταλία είναι εμφανείς τόσο στην εντυπωσιακή απόκλιση μεταξύ Βορρά και Νότου, όσο και στις άτσαλες προσπάθειες, όπως πρόσφατα των αυστριακών, να πάρουν κομμάτι από αυτό που θα απομείνει εάν αυτό το ευρωπαϊκό σχέδιο φθάσει στην ολοκλήρωσή του.
Πηγή: ilsussidiario.net
* Ο Λουίντζι Ντι Μάιο είναι ηγετικό στέλεχος του κινήματος 5 Αστέρων στην Ιταλία(σημ. μτφ)
Μετάφραση Μουρατίδης Γιώργος
