Οι πλούσιοι πλουσιότεροι και οι φτωχοί φτωχότεροι - 573 νέοι δισεκατομμυριούχοι μέσα στην πανδημία
Για κάθε νέο δισεκατομμυριούχο που δημιουργείται κατά τη διάρκεια της πανδημίας - ένας κάθε 30 ώρες - σχεδόν ένα εκατομμύριο άνθρωποι θα μπορούσαν να ωθηθούν στην ακραία φτώχεια το 2022 με σχεδόν τον ίδιο ρυθμό, αποκαλύπτει μια νέα ενημέρωση της Oxfam.
«Οι δισεκατομμυριούχοι φτάνουν στο Νταβός για να γιορτάσουν μια απίστευτη αύξηση της περιουσίας τους. Η πανδημία και τώρα οι κατακόρυφες αυξήσεις στις τιμές των τροφίμων και της ενέργειας, με απλά λόγια, ήταν γι' αυτούς ένα μπόνους. Εν τω μεταξύ, οι δεκαετίες προόδου στην ακραία φτώχεια έχουν πλέον αντιστραφεί και εκατομμύρια άνθρωποι αντιμετωπίζουν αδύνατες αυξήσεις στο κόστος απλώς παραμονής στη ζωή», δήλωσε η Gabriela Bucher, Εκτελεστική Διευθύντρια της Oxfam International.
Το δημοσίευμα δείχνει ότι 573 άνθρωποι έγιναν νέοι δισεκατομμυριούχοι κατά τη διάρκεια της πανδημίας, με ρυθμό ένας κάθε 30 ώρες. Αναμένουμε φέτος ότι 263 εκατομμύρια περισσότεροι άνθρωποι θα πέσουν στην ακραία φτώχεια, με ρυθμό ένα εκατομμύριο άτομα κάθε 33 ώρες.
Ο πλούτος των δισεκατομμυριούχων έχει αυξηθεί περισσότερο τους πρώτους 24 μήνες του COVID-19 από ό,τι τα τελευταία 23 χρόνια μαζί. Ο συνολικός πλούτος των δισεκατομμυριούχων του κόσμου ισοδυναμεί τώρα με το 13,9 τοις εκατό του παγκόσμιου ΑΕΠ. Πρόκειται για τριπλάσια αύξηση (από 4,4 τοις εκατό) το 2000.
«Η περιουσία των δισεκατομμυριούχων δεν έχει αυξηθεί επειδή είναι τώρα πιο έξυπνοι ή εργάζονται σκληρότερα. Οι εργαζόμενοι εργάζονται σκληρότερα, με λιγότερες αμοιβές και σε χειρότερες συνθήκες. Οι υπερπλούσιοι έχουν στήσει το σύστημα ατιμώρητα για δεκαετίες και τώρα καρπώνονται τα οφέλη. Έχουν αρπάξει ένα συγκλονιστικό ποσό του παγκόσμιου πλούτου ως αποτέλεσμα των ιδιωτικοποιήσεων και των μονοπωλίων, της κατάργησης των ρυθμίσεων και των δικαιωμάτων των εργαζομένων, ενώ κρύβουν τα χρήματά τους σε φορολογικούς παραδείσους — όλα με τη συνενοχή των κυβερνήσεων», είπε ο Bucher.
Η νέα έρευνα της Oxfam αποκαλύπτει επίσης ότι οι εταιρείες στους τομείς της ενέργειας, των τροφίμων και των φαρμακευτικών προϊόντων - όπου τα μονοπώλια είναι ιδιαίτερα κοινά - σημειώνουν κέρδη ρεκόρ, παρόλο που οι μισθοί μόλις έχουν υποχωρήσει και οι εργαζόμενοι αγωνίζονται με υψηλές τιμές δεκαετιών εν μέσω COVID-19. Η περιουσία των δισεκατομμυριούχων τροφίμων και ενέργειας αυξήθηκε κατά 453 δισεκατομμύρια δολάρια τα τελευταία δύο χρόνια, που ισοδυναμεί με 1 δισεκατομμύριο δολάρια κάθε δύο ημέρες. Πέντε από τις μεγαλύτερες εταιρείες ενέργειας (BP, Shell, TotalEnergies, Exxon και Chevron) αποκομίζουν μαζί κέρδη 2.600 δολαρίων κάθε δευτερόλεπτο και υπάρχουν τώρα 62 νέοι δισεκατομμυριούχοι τροφίμων.
Μαζί με μόλις τρεις άλλες εταιρείες, η οικογένεια Cargill ελέγχει το 70 τοις εκατό της παγκόσμιας αγροτικής αγοράς. Πέρυσι η Cargill πραγματοποίησε το μεγαλύτερο κέρδος στην ιστορία της (5 δισεκατομμύρια δολάρια σε καθαρό εισόδημα) και η εταιρεία αναμένεται να ξεπεράσει ξανά τα κέρδη ρεκόρ της το 2022. Μόνο η οικογένεια Cargill έχει τώρα 12 δισεκατομμυριούχους, από οκτώ πριν από την πανδημία.
Από τη Σρι Λάνκα μέχρι το Σουδάν, οι παγκόσμιες τιμές των τροφίμων σε ρεκόρ πυροδοτούν κοινωνική και πολιτική αναταραχή. Το 60 τοις εκατό των χωρών χαμηλού εισοδήματος βρίσκονται στο χείλος του χρέους. Ενώ ο πληθωρισμός αυξάνεται παντού, οι αυξήσεις των τιμών είναι ιδιαίτερα καταστροφικές για τους χαμηλόμισθους εργαζομένους των οποίων η υγεία και τα μέσα διαβίωσης ήταν ήδη πιο ευάλωτα στον COVID-19, ιδιαίτερα τις γυναίκες, τους ρατσισμένους και περιθωριοποιημένους ανθρώπους. Οι άνθρωποι στις φτωχότερες χώρες ξοδεύουν περισσότερο από το διπλάσιο του εισοδήματός τους σε τρόφιμα από εκείνους στις πλούσιες χώρες.
- Σήμερα, 2.668 δισεκατομμυριούχοι — 573 περισσότεροι από το 2020 — κατέχουν 12,7 τρισεκατομμύρια δολάρια, αύξηση 3,78 τρισεκατομμυρίων δολαρίων.
- Οι δέκα πλουσιότεροι άνθρωποι του κόσμου κατέχουν περισσότερο πλούτο από το κατώτερο 40 τοις εκατό της ανθρωπότητας, 3,1 δισεκατομμύρια ανθρώπους.
- Οι 20 πλουσιότεροι δισεκατομμυριούχοι αξίζουν περισσότερο από το συνολικό ΑΕΠ της Υποσαχάριας Αφρικής.
- Ένας εργαζόμενος στο χαμηλότερο 50 τοις εκατό θα έπρεπε να εργαστεί για 112 χρόνια για να κερδίσει ό,τι παίρνει ένα άτομο στο 1 τοις εκατό σε ένα μόνο έτος.
- Η υψηλή παρατυπία και η υπερφόρτωση λόγω εργασιών φροντίδας έχουν κρατήσει 4 εκατομμύρια γυναίκες στη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική εκτός εργατικού δυναμικού. Οι μισές έγχρωμες εργαζόμενες γυναίκες στις ΗΠΑ κερδίζουν λιγότερα από 15 δολάρια την ώρα.
Η πανδημία έχει δημιουργήσει 40 νέους δισεκατομμυριούχους φαρμάκων. Φαρμακευτικές εταιρείες όπως η Moderna και η Pfizer αποκομίζουν κέρδη 1.000 δολαρίων κάθε δευτερόλεπτο μόνο από τον μονοπωλιακό έλεγχο του εμβολίου COVID-19, παρά το γεγονός ότι η ανάπτυξή του υποστηρίχθηκε από δισεκατομμύρια δολάρια σε δημόσιες επενδύσεις. Χρεώνουν στις κυβερνήσεις έως και 24 φορές περισσότερο από το δυνητικό κόστος της παραγωγής γενόσημων. Το 87 τοις εκατό των ανθρώπων σε χώρες χαμηλού εισοδήματος δεν έχουν ακόμη εμβολιαστεί πλήρως.
«Οι εξαιρετικά πλούσιοι και ισχυροί επωφελούνται από τον πόνο και την ταλαιπωρία. Αυτό είναι ασυνείδητο. Κάποιοι έχουν πλουτίσει αρνούμενοι σε δισεκατομμύρια ανθρώπους να έχουν πρόσβαση σε εμβόλια, άλλοι εκμεταλλευόμενοι τις αυξανόμενες τιμές των τροφίμων και της ενέργειας. Πληρώνουν τεράστια μπόνους και μερίσματα ενώ πληρώνουν όσο το δυνατόν λιγότερο φόρο. Αυτός ο αυξανόμενος πλούτος και η αυξανόμενη φτώχεια είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, απόδειξη ότι το οικονομικό μας σύστημα λειτουργεί ακριβώς όπως το σχεδίασαν οι πλούσιοι και οι ισχυροί να κάνει», είπε ο Bucher.
«Πάνω από δύο χρόνια από την έναρξη της πανδημίας, μετά από περισσότερους από 20 εκατομμύρια εκτιμώμενους θανάτους από τον COVID-19 και εκτεταμένη οικονομική καταστροφή, οι κυβερνητικοί ηγέτες στο Νταβός αντιμετωπίζουν μια επιλογή: να ενεργήσουν ως πληρεξούσιοι της τάξης των δισεκατομμυριούχων που λεηλατούν τις οικονομίες τους ή να κάνουν τολμηρά βήματα για να ενεργούν προς το συμφέρον της μεγάλης τους πλειοψηφίας. Ένα μέτρο κοινής οικονομικής λογικής πάνω απ' όλα θα το βάλει σε δοκιμασία: εάν οι κυβερνήσεις θα φορολογήσουν επιτέλους τον πλούτο των δισεκατομμυριούχων».
Η Oxfam συνιστά στις κυβερνήσεις επειγόντως:
- Εισαγάγετε εφάπαξ φόρους αλληλεγγύης στην απροσδόκητα πανδημία δισεκατομμυριούχων για τη χρηματοδότηση της στήριξης των ανθρώπων που αντιμετωπίζουν αυξανόμενο κόστος τροφίμων και ενέργειας και μια δίκαιη και βιώσιμη ανάκαμψη από τον COVID-19. Η Αργεντινή υιοθέτησε μια εφάπαξ ειδική εισφορά που ονομάζεται «φόρος του εκατομμυριούχου» και τώρα εξετάζει το ενδεχόμενο να εισαγάγει έναν απροσδόκητο φόρο στα ενεργειακά κέρδη καθώς και έναν φόρο στα αδήλωτα περιουσιακά στοιχεία που διατηρούνται στο εξωτερικό για την αποπληρωμή του χρέους του ΔΝΤ. Οι υπερπλούσιοι έχουν κρύψει σχεδόν 8 τρισεκατομμύρια δολάρια σε φορολογικούς παραδείσους.
- Τερματίστε την κερδοσκοπία κατά της κρίσης με την εισαγωγή ενός προσωρινού υπερβάλλοντος φόρου κερδών 90 τοις εκατό για να συλλέξετε τα απροσδόκητα κέρδη των μεγάλων εταιρειών σε όλους τους κλάδους. Η Oxfam εκτίμησε ότι ένας τέτοιος φόρος σε μόλις 32 υπερκερδοφόρες πολυεθνικές εταιρείες θα μπορούσε να αποφέρει έσοδα 104 δισεκατομμυρίων δολαρίων το 2020.
- Εισαγάγετε μόνιμους φόρους περιουσίας για να περιορίσετε τον ακραίο πλούτο και τη μονοπωλιακή εξουσία, καθώς και τις υπερμεγέθεις εκπομπές άνθρακα των υπερπλούσιων. Ένας ετήσιος φόρος περιουσίας στους εκατομμυριούχους που ξεκινά από μόλις 2 τοις εκατό και 5 τοις εκατό στους δισεκατομμυριούχους, θα μπορούσε να αποφέρει 2,52 τρισεκατομμύρια δολάρια ετησίως — αρκετά για να βγάλει 2,3 δισεκατομμύρια ανθρώπους από τη φτώχεια, να κάνει αρκετά εμβόλια για τον κόσμο και να προσφέρει καθολική υγειονομική περίθαλψη και κοινωνική προστασία όλοι όσοι ζουν σε χώρες χαμηλού και χαμηλότερου μεσαίου εισοδήματος.
