Συρρίκνωση του Ακαθαρίστου Εγχωρίου Προϊόντος κατά 61,6 δισ. ευρώ ή κατά 26%, μείωση των συνολικών εσόδων της Γενικής Κυβέρνησης κατά 5 δισ. ευρώ, περικοπές κατά 19,13 δισ. ευρώ στους μισθούς του Δημοσίου, στις συντάξεις και τα κοινωνικά επιδόματα προκάλεσαν τα τρία μνημόνια που εφαρμόστηκαν την επταετή περίοδο 2010-2016. Η ζημία που υπέστη η πραγματική οικονομία και η κοινωνική συνοχή της χώρας φαίνεται ότι είναι ανεπανόρθωτη. Τα συμπεράσματα αυτά προκύπτουν από την έκθεση αναλυτικών στατιστικών δεδομένων με τίτλο «H Ελληνική οικονομία», την οποία συνέταξε η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ), με σκοπό να παρουσιάσει τα πλέον επικαιροποιημένα στοιχεία για την εξέλιξη των βασικών δεικτών της ελληνικής οικονομίας τα τελευταία 7-12 έτη.
Απολογισμός
Αναλυτικά, από τις εξελίξεις στα βασικά μεγέθη της ελληνικής οικονομίας την περίοδο των Μνημονίων προκύπτουν τα εξής:
Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ): Το 2009, το ΑΕΠ της Ελλάδος σε τρέχουσες τιμές ανερχόταν σε 237,534 δισ. ευρώ. Στο τέλος του 2016 είχε συρρικνωθεί κατά 61,646 δισ. ευρώ ή κατά 25,9% και περιορίστηκε στα 175,888 δισ. ευρώ. Αιτία τα υφεσιακά δημοσιονομικά μέτρα που εφαρμόστηκαν με τα Μνημόνια, περιορίζοντας σημαντικά τα εισοδήματα και την κατανάλωση.
Μακρά περίοδος ύφεσης και στασιμότητας: Σε σταθερές τιμές έτους 2010, το ΑΕΠ σημείωσε μείωση 5,5% το 2010, 9,1% το 2011, 7,3% το 2012 και 3,2% το 2013. Το 2014 σημείωσε άνοδο 0,4%, το 2015 υπέστη μείωση 0,2% και το 2016 κατέγραψε μηδενική μεταβολή. Ουσιαστικά, στα χρόνια των Μνημονίων, η μόνη χρονιά κατά την οποία το ΑΕΠ σημείωσε -έστω και μικρή- αύξηση ήταν το 2014.
Ισοζύγιο (έλλειμμα ή πλεόνασμα) Γενικής Κυβέρνησης: Για το έτος 2009, η ΕΛΣΤΑΤ οριστικοποίησε το έλλειμμα του ισοζυγίου της Γενικής Κυβέρνησης στο 15,1% του ΑΕΠ, λίγο χαμηλότερα από το 15,7% του ΑΕΠ στο οποίο το είχε προσδιορίσει τον Οκτώβριο του 2010 ο τότε επικεφαλής της Αρχής, Ανδρέας Γεωργίου.
Ακολούθησαν τα πρώτα τρία χρόνια των Μνημονίων, όπου το έλλειμμα της Γενικής Κυβέρνησης άρχισε να μειώνεται με αργούς ρυθμούς και ουσιαστικά παρέμεινε σε υψηλά επίπεδα, παρά τον καταιγισμό μέτρων. Συγκεκριμένα, το 2010 το έλλειμμα διαμορφώθηκε στο 11,2% του ΑΕΠ, το 2011 υποχώρησε λιγότερο από 1% του ΑΕΠ, στο 10,3%, το 2012 έπεσε για πρώτη φορά σε μονοψήφιο ποσοστό και συγκεκριμένα στο 8,9% του ΑΕΠ.
Το 2013 το έλλειμμα σημείωσε μια πρόσκαιρη αύξηση στο πολύ υψηλό επίπεδο του 13,1% του ΑΕΠ, λόγω των δαπανών για την ανακεφαλαιοποίηση του τραπεζικού συστήματος η οποία είχε κριθεί αναγκαία για να αντιμετωπιστούν οι επιπτώσεις από το «κούρεμα» κατά 53,5% της ονομαστικής αξίας των περισσοτέρων ελληνικών ομολόγων που είχαν εκδοθεί μέχρι τότε, στο πλαίσιο του εφαρμοσθέντος το 2012 PSI για την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους.
Την περίοδο 2014-2016, τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ δείχνουν ότι η αποκλιμάκωση του ελλείμματος της Γενικής Κυβέρνησης επιταχύνθηκε σημαντικά και οδήγησε τελικά όχι απλώς στο μηδενισμό του αλλά στη μετατροπή του σε πλεόνασμα ύψους 0,7% στο τέλος του 2016. Αυτό όμως συνέβη εξαιτίας νέων μέτρων λιτότητας με περικοπές εισοδημάτων (η κατάργηση των επιδομάτων εορτών και αδείας για Δημόσιο και συνταξιούχους, οι μειώσεις στις μεσαίες και υψηλές συντάξεις, οι περικοπές στα ειδικά μισθολόγια κ.λπ.) αλλά και αυξήσεις φορολογικών επιβαρύνσεων (κατάργηση αφορολόγητων ορίων για τέκνα και αυτοαπασχολούμενους, αύξηση του συντελεστή φορολογίας των επιχειρήσεων, επιβολή ΕΝΦΙΑ, αύξηση προκαταβολής φόρου, αύξηση ΦΠΑ από το 13% στο 23% για πλήθος προϊόντων και υπηρεσιών, αύξηση του βασικού συντελεστή ΦΠΑ από το 23% στο 24%, σταδιακή κατάργηση των μειωμένων κατά 30% συντελεστών ΦΠΑ στα νησιά του Αιγαίου, επιβολή νέων έμμεσων φόρων, μείωση αφορολογήτου μισθωτών και συνταξιούχων κ.λπ.). Οφείλεται επίσης και στο ότι έπαψαν να επιδρούν αρνητικά στο ύψος του ισοζυγίου τα μέτρα στήριξης του τραπεζικού συστήματος.
Έσοδα Γενικής Κυβέρνησης: Το 2009 τα συνολικά έσοδα της Γενικής Κυβέρνησης ανέρχονταν σε 92,488 δισ. ευρώ. Από αυτά, τα 27,826 δισ. ευρώ προέρχονταν από φόρους στην παραγωγή και τις εισαγωγές (από έμμεσους φόρους), τα 20,292 δισ. ευρώ ήταν εισπράξεις από φόρους στα εισοδήματα φυσικών προσώπων και επιχειρήσεων και τα 29,344 δισ. ευρώ ήταν έσοδα από εισφορές κοινωνικής ασφάλισης. Το 2016 τα συνολικά έσοδα της Γενικής Κυβέρνησης περιορίστηκαν στα 87,473 δισ. ευρώ, δηλαδή μειώθηκαν σωρευτικά κατά 5 δισ. ευρώ.
Δαπάνες Γενικής Κυβέρνησης: Την περίοδο από το τέλος του 2009 έως το τέλος του 2016 οι δαπάνες της Γενικής Κυβέρνησης περιορίστηκαν κατά 42,269 δισ. ευρώ ή κατά 32,9%: από τα 128,454 δισ. ευρώ που είχαν ανέλθει το 2009 υποχώρησαν στα 86,185 δισ. ευρώ το 2016. Οι δαπάνες για μισθοδοσία στο Δημόσιο περικόπηκαν κατά 9,447 δισ. ευρώ ή κατά 30,41%, από 31,06 δισ. ευρώ στο τέλος του 2009 σε 21,613 δισ. ευρώ στο τέλος του 2016, ενώ οι δαπάνες για συντάξεις και κοινωνικές παροχές συρρικνώθηκαν κατά 9,683 δισ. ευρώ ή κατά 19,79%, από 48,928 δισ. ευρώ στο τέλος του 2009 σε 39,245 δισ. ευρώ στο τέλος του 2016. Στην εξέλιξη αυτή έπαιξαν ρόλο οι περικοπές μισθών, συντάξεων και κοινωνικών επιδομάτων που επιβλήθηκαν και με τα τρία μνημόνια.
ΕΔΩ τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ από την έκθεση με τίτλο «Η Ελληνική Οικονομία»
