Μια ωραία ερώτηση είναι η εξής προς όσους εύπορους διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους περί ισότητας και δικαιοσύνης: «Αν είσαι υπέρμαχος της ισότητας, γιατί νομίζεις ότι δεν τρέχει τίποτα που είσαι τόσο πλούσιος;».
Θα μπορούσε να έχει και συνέχεια ως αξιολόγηση της ερώτησης: «Μισώ την ανισότητα επειδή απεχθάνομαι τις συμπεριφορές που εκτρέφει - και ειδικά την περιφρονητική στάση των πλουσίων απέναντι στους φτωχούς».
Πλούσιοι αριστεροί, όπως και φιλόσοφοι που τάσσονται κατά της κοινωνικής ανισότητας, δεν φαίνονται διατεθειμένοι να προσφέρουν ώστε να απαλειφθούν τα ακραία φαινόμενα της φτώχειας.
Ενίοτε δίνουν κάτι. Πώς, όμως, μπορούν και δίνουν τόσο μικρό μέρος απ' αυτά που τους περισσεύουν; Μια σταγόνα στον ωκεανό είναι η δυνατότητά τους, άρα χωρίς νόημα.
Τα κρίσιμα αυτά θέματα πραγματεύεται σ' ένα βαθιά προσωπικό βιβλίο ένας κορυφαίος μαρξιστής, ο Τζέραλντ Αλαν Κοέν, με τίτλο ακριβώς αυτό: «Αν θέλεις την ισότητα γιατί είσαι τόσο πλούσιος;» (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης - Προοπτικές).
Παίρνει αποστάσεις τόσο από τον μαρξισμό της πίστης ότι η ισότητα θα επέλθει νομοτελειακά όσο και από τον φιλελευθερισμό της πίστης στην ισότητα μέσω νομοθετικών τάχα ρυθμίσεων.
Τι πιστεύει ο ίδιος; Ούτε ο (αναλυτικός) μαρξισμός ούτε ο μεταρρυθμιστικός φιλελευθερισμός έχουν προτάσεις ικανοποιητικές για τη λύση ενός προβλήματος που ταλανίζει ολόκληρη την ανθρωπότητα.
Γι' αυτόν, για να επέλθει η ισότητα στις κοινωνίες και, άρα, η κοινωνική δικαιοσύνη, προαπαιτείται αλλαγή στο ήθος και στον τρόπο που οι άνθρωποι παίρνουν τις καθημερινές τους αποφάσεις, μια ηθική επανάσταση (στην ανθρώπινη ψυχή).
Θυμίζει τον Θουκυδίδη που έλεγε ότι αν δεν παταχθούν στον ανθρώπινο ψυχισμό η απληστία και η αρχομανία, οι πόλεμοι δεν θα σταματήσουν ποτέ και κατά συνέπεια οι ανισότητες και το δίκαιο του ισχυρού.
Αλλά ποιος ιστορικός ή πολιτικός φιλόσοφος μπορεί να πραγματευτεί οτιδήποτε εάν δεν εντρυφήσει στις Ιστορίες του μεγαλύτερου ίσως ιστορικού της ανθρωπότητας;
Δεν είναι εύκολο για τους πλούσιους αριστερούς να απαντήσουν· ενώ δηλαδή μιλούν για ισότητα και κοινωνική δικαιοσύνη διαιωνίζουν με τους πόρους τους την ανισότητα, εγκλωβισμένοι σε σκληρές αντιφάσεις και απίθανες δικαιολογίες. Στην ιστορία των ιδεών και την πολιτική φιλοσοφία το θέμα αυτό δεν θίγεται επαρκώς - το αποφεύγουν μάλλον όπως ο διάολος το λιβάνι.
Κατά πόσον είναι πρόθυμοι οι υπέρμαχοι της ισότητας, εφόσον είναι πλούσιοι, να διοχετεύσουν σε κοινωνικές δομές τον πλούτο τους ώστε να ανακουφιστούν μεγάλοι, ή έστω και μικροί, πληθυσμοί που υποφέρουν (και όχι λόγω της οκνηρίας τους βεβαίως ή της ανεπάρκειάς τους ή μιας χαμηλότερης πνευματικής στάθμης - όχι λόγω αναξιότητας, αλλά λόγω αποκλεισμού και αναξιοκρατίας);
Δεν βλέπω καμία προθυμία, αντιθέτως υπερασπίζονται την κοινωνική τους θέση· δεν μπορούν -λένε- να νιώθουν ενοχές για τον πλούτο τους.
Γιατί, παρακαλώ; Πόθεν προκύπτει ο πλούτος; Γνωρίζουν αλλά ποιούνται την νήσσαν - οι καημένοι. Ουδείς τούς ζήτησε ελεημοσύνη· το θέμα είναι αυτοί πώς νιώθουν, πώς ζουν, πώς συμπεριφέρονται, οι δόλιοι...
efsyn.gr
