1. Οι λεγόμενοι culture wars, σε καμία περίπτωση δεν αφορούν μόνο την κουλτούρα και την αισθητική, αλλά αντιθέτως λειτουργουν ως μπροστάντζα, ως proxy, μίας -πολυπαραγοντικής κιόλας- σύγκρουσης απτών υλικών συμφερόντων. Πολυπαραγοντικής ως προς το ότι δεν αφορούν μόνο το πεδίο της οικονομίας- παραγωγής- διανομής, αλλά και τα διάφορα πεδία της κοινωνικής αναπαραγωγής. Όλα αυτά τα πεδία, είναι -πάρα πολύ- υλικά...
Κάποιοι τείνουν να απλοποιούν αυτό το υλικό πεδίο της σύγκρουσης που βρίσκεται πίσω από αυτό τον proxy, ως κάτι που συμβαίνει αποκλειστικά μεταξύ "φιλελευθέρων" βολεμένων μορφωμένων και εργασιακά προστατευμένων μεσοαστών από την μια και -πιο συντηρητικών λόγω και κοινωνικής θέσης- λαϊκών, φτωχών και φτωχοποιούμενων μικρομεσαίων στρωμάτων, από την άλλη. Αν και αυτό το μοτίβο, ως παράμετρος, υπάρχει, υπάρχουν και άλλες παράμετροι κοινωνικής αντιπαράθεσης που αλληλοδιαπλέκονται.
Αν προσπαθήσεις να ξεδιαλύνεις τις διάφορες γραμμές σύγκρουσης υλικών συμφερόντων - και το κάνεις με ειλικρίνεια, δηλαδή όχι δίνοντας έμφαση μόνο στην όποια συγκεκριμένη παράμετρο καίει εσένα προσωπικά- θα βρεθείς αντιμέτωπη/ος με ένα κουβάρι που μπορεί να πεδικλώνει την σκέψη... Μαζί με το ταξικό, το μορφωτικό, το οικονομικό το εργασιακό που είναι ασφαλώς όλα τους πρώτιστης σημασίας, υπάρχει και το ηλικιακό, το γεννεακό, υπάρχει το έμφυλο και το σεξουαλικό, υπάρχει το ντόπιο και το ξένο - και όλα αυτά είναι πολύ υλικά, αφορούν δηλαδή -με πολύ άμεσο υλικό τρόπο- τις συνθήκες της ύπαρξης των διαφόρων ανθρώπων... Υλικά συμφέροντα μάλιστα που διαπλέκονται χαοτικά, αφού οι περισσότεροι άνθρωποι δεν είναι μόνο ένα πράγμα, δεν καθορίζεται δηλαδή η υλική τους πραγματικότητα, με βάση την οποία διαμορφώνουν γνώμη και συμμαχίες, από μία μόνο παράμετρο, έστω και αν το οικονομικό -σε μια συνθήκη οικονομικής σπάνης και καταστροφής- τείνει να βαραίνει περισσότερο...
Κουβάρι ξεκουβάρι, υπάρχει και ένα -ευδιάκριτο- χαρακτηριστικό που διαπερνά την όλη κατάσταση: η συνολική εικόνα που τελικά δημιουργούν οι culture wars είναι μια εικόνα όπου όλοι/ες που ανήκουν στις τάξεις των "από κάτω", σφάζονται μεταξύ τους για το ποιοι δεν θα φαγωθούν από μία κανιβαλιστική συνθήκη, την οποία έχουν επιβάλει οι Ελίτ. Μία κανιβαλιστική συνθήκη που οι περισσότεροι (κάποτε) και μάλλον όλοι σχεδόν (πλέον) από τους εμπλεκόμενους σε αυτούς (τους culture wars), δεν φαίνονται να έχουν τη διάθεση να αμφισβητήσουν ΣΥΝΟΛΙΚΑ (ακόμα και αν κάποιοι από αυτούς εργαλειοποιούν μία ρητορική εναντίον των ελίτ)...
"ΚΑΠΟΙΟΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΝΙΒΑΛΙΣΤΟΥΝ, ας ΜΗΝ είμαστε ΕΜΕΙΣ"... Αυτό μοιάζει να είναι το Zeitgeist μιας εποχής που σταμπάρεται από αυτούς...
2. Κάνοντας τώρα μερικά βήματα πίσω, θα μιλήσω ως άνθρωπος που ασφαλώς είχα -και έχω- και εγώ κάποια εμπλοκή στους culture wars. Έχω συμμετάσχει, ολόψυχα στο παρελθόν, σε ένα είδος "αριστεράς των δικαιωμάτων", δηλαδή σε αυτήν την αριστερά που ήταν αρκετά της μόδας -και επίκαιρη- κάποτε, αν και -πιο συγκεκριμένα- σε μία λαϊκίστικη προστατευτική λοκαλιστική (merkel go home), εκδοχή της. Για εμένα η μία αυτή παράμετρος δεν ερχόταν - και δεν έρχεται- σε καμία εγγενή αντίφαση με την άλλη: τα καθολικά κοινωνικά δικαιώματα, στα πλαίσια ενός λαού που συνιστά πολιτικό σώμα με σύνταγμα και ουσιαστικά πολιτικά δικαιώματα, δεν έρχονται σε καμία αντίφαση με τα ανθρώπινα δικαιώματα των διαφόρων κοινωνικών μειονοτήτων εντός αυτού του λαού. Ίσα-ίσα τα δεύτερα συμπληρώνουν και καθιστούν καθολικά εφαρμόσιμα τα πρώτα, διότι αλλιώς θα αποκλείονταν -μερικώς έστω- από αυτά, οι κοινωνικές μειονότητες...
Αυτή η λαϊκίστικη προστατευτική λοκαλιστική - αλλά και δικαιωματική συνάμα- αριστερά, ήτανε η μεγαλύτερη ελπίδα μας για να μπορέσουμε να διατηρήσουμε κάπως την φιλελεύθερη δημοκρατική "πρωτοκοσμική" συνθήκη μέσα στην οποία ήμασταν μεγαλωμένοι/ες, από την οποία ήμασταν διαμορφωμένες/οι - και άρα από την οποία ήμασταν -και είμαστε- εν πολλοίς, εξαρτώμενοι/ες... Και αυτή η μεγαλύτερη ελπίδα, φοβάμαι ότι είναι πλέον και το μεγαλύτερο θύμα αυτών των culture wars που έχουν καταστεί ένα -διαχειρίσιμο και ελέγξιμο- εργαλείο διαχείρισης της εξαθλίωσης της κοινωνίας, στα χέρια μιας θριαμβεύουσας, Eλιτ... Όλης αυτής της άθλιας συνθήκης δηλαδή, της ενισχυόμενης τρομακτικά από το internet και τα social media ως μέσο, όπου πρέπει να πλακωνόμαστε, οι "από κάτω" μεταξύ μας, ουσιαστικά για το ποιος θα φαγωθεί τελευταίος από τις Ελίτ, ωσάν σε ένα πανκοινωνικό και πανανθρώπινο reality show όπου πλακωνόμαστε για το ποιος θα μείνει τελευταίος και όρθιος...
Η λαϊκίστικη προστατευτική δεξιά (και οι ακροδεξιές μερίδες που προσπαθούν να το παίξουν και αυτές έτσι) από την άλλη, μοιάζει σχετικά αλώβητη - παρότι ούτε αυτή έχει μέχρι στιγμής προσκομίσει κάποια λύση για τα λαϊκά συμφέροντα- ακριβώς επειδή πηγαίνει μία χαρά με τα νερά αυτών των culture wars, εντελώς όμως, εντασσόμενη, πολύ βολικά για αυτήν και τακτοποιημένα, στη μία άκρη του δίπολου... Και μία "αριστερά", σε πολλά εισαγωγικά το αριστερά πλέον, που της έχει απομείνει η υπεράσπιση μόνο ΕΠΙΛΕΚΤΙΚΩΝ κοινωνικών ευαισθησιών, άρα είναι αυτό που λεμε "δικαιωματιστική", εγκαταλείποντας κάθε τι το λαϊκό το προστατευτικό και λοκαλιστικό, έχει σπεύσει να καταλάβει την άλλη θέση στο δίπολο των culture wars... Μία θέση όμως που φαίνεται (και είναι) ουσιαστικά ευθυγραμμισμένη με αυτή του κατεστημένου, της κυρίαρχης μερίδας του - και ευθυγραμμισμένη με τη δική του ατζέντα...
Τη λαϊκιστική αριστερά (χωρίς εισαγωγικά) την έφαγε το γεγονός ότι δεν ήθελε να παραδοθεί ξεκάθαρα σε αυτό το δίπολο, το επιβαλλόμενο τελικά από την ίδια την κυριαρχία-ελίτ και εξυπηρετών όπως είναι, την δική της ατζέντα, αλλά αντίθετα να συνθέσει τις αντιθέσεις του, για χάρη των λαϊκών συμφερόντων... Την έφαγε το γεγονός ότι αυτό που ήταν, δεν θα έκανε την δουλίτσα της ελίτ, είτε με τον έναν είτε με τον άλλον τρόπο...
3. Κάνοντας μερικά βήματα πίσω ακόμα. Μέχρι το πρόσφατο παρελθόν όταν φτιάχναμε κάποια κινηματική σελίδα ή γκρουπ και συζητούσαμε για τους κανόνες λειτουργίας του, ένα στάνταρ πράγμα που θα συμπεριλαμβάναμε θα ήταν κάτι σε στυλ: "δεν επιτρέπεται ο ρατσισμός, ο σεξισμός, η ομοφοβία, η τρανσφοβία κλπ κλπ". Σήμερα, στα κινήματα, αυτό τείνει να εκλαμβάνεται ως αρκετά μπανάλ και last year... Γιατί -quote- "το politically correctness μας κατέστρεψε", γιατί -quote- "το politically correctness είναι εργαλείο της κυριαρχίας", γιατί -quote- " αυτά διχάζουν το λαό, γιατί στρέφονται εναντίον των κοινωνικών πλειοψηφιών", και ωπ στοπ στις παραθέσεις και τα quote, διότι σε αυτήν την τρίτη είναι όλο το ζουμί, ενός μεγάλου προβλήματος που έχουμε: ώστε, διχάζει τον λαό το να μην είναι ρατσιστής, σεξιστής ομοφοβικός κλπ, ε; Δηλαδή στερεί αυτό καποιανού τα δικαιώματα; Δηλαδή ο ντόπιος ελληνικής καταγωγής αν δεν γίνει ρατσιστής ή ξενόφοβος καταπιέζονται κάποια πολύτιμα (από τη σκοπιά της κοινωνικής δικαιοσύνης) δικαιώματα του; Ποιά ακριβώς; Ο άντρας αν δεν γίνει σεξιστής ποια ακριβώς δικαιώματα του καταπιέζονται; Ο στρέητ αν δεν γίνει ομοφοβικός; Ο cis αν δεν γίνει τρανσφοβικός;
Στερούνται μήπως το δικαίωμα τους να καθορίζουν αυτοί την κυρίαρχη κουλτούρα, με τρόπο όμως που να αποκλείει ή να υποτιμά τις κοινωνικές μειονότητες, μερίδες ιστορικά καταπιεσμένες;
Και γιατί δηλαδή δεν μπορούμε να επιδιώξουμε το χτίσιμο μίας κυρίαρχης -κοινωνικά ΕΝΟΠΟΙΗΤΙΚΗΣ- κουλτούρας που σκοπό όμως θα έχει να συμπεριλαμβάνει αντί να αποκλείει; Που σκοπό θα έχει να υπηρετεί την κοινωνική δικαιοσύνη αντί για την αδικία την ανισότητα και την καταπίεση; Να σας πω γιατί: γιατί δεν το θέλει παγκοσμιοποιητική τεχνοφεουδαρχική Ελίτ, καταρχήν, δεν την εξυπηρετεί καθόλου το να σταματήσουμε να σφαζόμαστε οι από κάτω μεταξύ μας...
Αυτή η Ελίτ θέλει τους "αριστερους" (με εισαγωγικά), αυτούς που κάποτε πίστευαν ότι υπηρετούσαν την κοινωνική δικαιοσύνη, συστρατευμένους μαζί της, να καταπατούν, μαζί της την κοινωνική δικαιοσύνη, όπως ακριβώς κάνουν τώρα συστρατευόμενοι με την φρικαλέο συστημικό αφήγημα διαχείρισης της επιδημίας ή με τα της "ανθρωπογενους" κλιματικής αλλαγής ή ότι αλλο μαλθουσιανό εξυπηρετεί την ατζέντα του "διευθυντηρίου"...
Είναι πολύ αποτελεσματικό πολιτικά (για την ελιτ), αυτό. Και απέναντί της θέλει (η Ελιτ) ιδανικά να έχει ένα μισανθρωπικό ΣΚΙΑΧΤΡΟ που θα μπορεί να το χαρακτηρίζει ευκολα deplorable, ανορθολογικό και γενικώς να είναι ηθικό, πολιτικό και κοινωνικό της, κλωτσοσκούφι...
Εμείς λοιπόν, οι άνθρωποι που προερχόμαστε από μία πολιτική παράδοση επιδίωξης της κοινωνικής δικαιοσύνης, μία αριστερή πολιτική παράδοση δηλαδή, ακόμα κι αν κάποια στιγμή αποφασίσουμε ότι ο όρος "αριστερή" είναι πλέον βαρίδι (έτσι όπως την κατάντησε η πλειοψηφία της αριστεράς), οφείλουμε παρόλα αυτά να μάθουμε να μην πετάμε το παιδί μαζί με τα απόνερα... Nα καταλάβουμε ότι είναι άλλο πράγμα να είσαι δικαιωματιστής, αυτός δηλαδή που εργαλειοποιεί επιλεκτικά ορισμένα δικαιώματα με σκοπό να κρύψει τον πλήρη συμβιβασμό και ενσωμάτωση του στις συστημικές επιταγές, οσον αφορά τα υπόλοιπα -και άλλο να είσαι δικαιωματικός, αυτός δηλαδή που -ανυποχώρητα- υποστηρίζει τα καθολικά κοινωνικά εργασιακά, πολιτικά και ανθρώπινα δικαιώματα, όλων - και των πλειονοτήτων, αλλά και των μειονοτήτων...
..............
Και κάτι ακόμη:
Αν κάποιοι πιστεύουν ότι αυτό το "πρωτοκοσμικό" στο οποίο αναφέρθηκα νωρίτερα ως κάτι από το οποίο ΕΞΑΡΤΩΜΑΣΤΕ, είναι κάτι το εγγενώς άδικο (απέναντι στους λαούς άλλων χωρών) ας δώσουν αυτοί το καλό παράδειγμα της εγκατάλειψης του, ας βγούνε αυτοί πρώτοι στο κλαρί -πραγματικά όμως- του χτισίματος κατιτίς του διαφορετικού... Από την ασφάλεια μιας προστατευμένης εργασιακής και εισοδηματικής θέσης εντός του τρέχοντος συστήματος, μπορούμε να παράγουμε πολλά φούμαρα - τίγκα στην ιδεολογίνη (αρκετά δραστική ουσία)... Το λέω και αυτοκριτικά (και εγώ το έκανα καποτε)...
Είναι δηλαδή πολύ ...άνετο και βολικό, να απαξιώνουμε, ως "πρωτοκοσμικές", τις επιδιώξεις και τις ανάγκες των ανθρώπων που ήταν κάποτε -αλλά δεν είναι πλέον- πρωτοκοσμικοί, όταν εμείς οι ίδιοι παραμένουμε, με ασφάλεια και προστατευμένα, πρωτοκοσμικοί...
"From the safest places, come the bravest words", που λέει και ένα τραγούδι των "the sound"...
Τείνω να πιστεύω πλέον ότι το να υπάρχουν ακόμα κάποιες πρωτοκοσμικές χώρες, με όλο το "πακέτο" στο οποίο αναφέρθηκα πριν, ελευθερία δημοκρατία κοινωνικό συμβόλαιο, (δεν είναι πια πολλές, η Σουηδία ίσως είναι ένα παράδειγμα), αποτελεί και μία ελπίδα για τους λαούς άλλων χωρών ότι μπορεί κάποτε να γίνουν και οι δικές τους έτσι... Αν εκλείψουν αυτές οι χώρες οριστικά, απλά θα έρθουν τα σκοτάδια ενός νέου - παγκόσμιου αυτή τη φορά- μεσαίωνα...
Apostolis Vassopoulos
