Στις μέρες μας η «θρησκεία της επιστήμης» ο λεγόμενος επιστημονισμός έχει πάρει τη θέση της παλαιάς θρησκείας στις «απομαγευμένες» – δυτικές κυρίως – συνειδήσεις. Πιο συγκεκριμένα αναφερόμαστε σε μια μονοδιάστατα εργαλειακή ορθολογικότητα που εφαρμόζεται κατά την προσέγγιση των θεμάτων του ανθρώπου και της κοινωνίας οδηγώντας συχνά σε ψευδοεπιστημονικά αφε.
Ο Wittgestein αναρωτιόταν ως προς την ψυχολογική λειτουργία της επιστημονικής πίστης «πόσο μεγάλη είναι η απόσταση ανάμεσα στην πίστη εκείνη όπου βασίζεται η επιστήμη: ότι δηλαδή η φύση χαρακτηρίζεται από κανονικότητα και στην πίστη εκείνη όπου βασίζεται η θρησκεία: ότι δηλαδή ο κόσμος βρίσκεται κάτω από την καθοδήγηση ενός πάνσοφου και πανάγαθου Νου που ρυθμίζει τα πάντα;»(1)
Θα συμπληρώναμε επικαλούμενοι τα λόγια του Καθηγητή Ανατομίας – Νευροβιολογίας του Πανεπιστημίου του Τεννεσί, Ανδρέα Κ.Παπανικολάου πως «δεν είναι μόνο η θρησκεία που μπορεί να λειτουργήσει και σαν όπιο. Η τεχνοκρατία δεν πάει πίσω.»
Είναι εύλογο να τονίσουμε ότι από τα τρία πλαίσια άσκησης ηγεμονίας (το οικονομικό, το γεωπολιτικο-στρατιωτικό και το πολιτισμικό), το πολιτισμικό είναι εκείνο που παρέχει σ’ ένα ηγεμονικό καθεστώς την συλλογική νομιμοποίηση, η οποία του εξασφαλίζει την συναίνεση των πολιτών και των υπηκόων – και συνεπώς, την σχετική ιστορική του σταθερότητα. Υπό αυτούς τους όρους, καθίσταται περισσότερο επίκαιρη από κάθε άλλη ιστορική περίοδο, η δήλωση του ποιητή Οδυσσέα Ελύτη με αφορμή την βράβευσή του για το Νόμπελ Λογοτεχνίας στις 19.10.1979:
«Είναι η βαρβαρότητα. Την βλέπω να ‘ρχεται μεταμφιεσμένη, κάτω από άνομες συμμαχίες και προσυμφωνημένες υποδουλώσεις. Δεν θα πρόκειται για φούρνους του Χίτλερ ίσως, αλλά για μεθοδευμένη και οιονεί επιστημονική καθυπόταξη του ανθρώπου. Για τον πλήρη εξευτελισμό του. Για την ατίμωσή του…»
Παραπομπές
(1) Wittgestein, L. Διαλέξεις για τη Θρησκευτική Πίστη, εκδ. Αστρολάβος/ Ευθύνη, Αθήνα, 1993, σ. 65
psy-counsellors.gr
