Η γενιά των 60-100 ευρώ τον μήνα είναι ο νέος εφιάλτης στην εργασιακή ζούγκλα, ακόμα πιο τρομακτικός από τους χιλιάδες εργαζομένους με μερική απασχόληση που αμείβονται με 360 ευρώ καθαρά. Η νέα μορφή ανεργίας υπηρετείται από ωρομίσθιους, συνήθως νέους στην ηλικία, οι οποίοι αμείβονται με 2-3 ευρώ την ώρα για έξτρα απασχόληση ή δουλειές του ποδαριού. Οι ωρομίσθιοι εργαζόμενοι, τους οποίους σημειωτέον ο ΟΑΕΔ δεν θεωρεί άνεργους, έχουν κατακλύσει τα τελευταία χρόνια τις εταιρείες πωλήσεων, την προώθηση προϊόντων μέσω τηλεφώνου, τα e-shop, τις εταιρείες σεκιούριτι, τα ντελίβερι και τα συνεργεία καθαρισμού. Με αυτές τις ελαστικές μορφές απασχόλησης, που ξεπερνούν το 50% του συνόλου των νέων προσλήψεων, η κυβέρνηση πανηγυρίζει ότι περιόρισε την ανεργία.
Η πικρή αλήθεια είναι ότι πρόκειται για νέες θέσεις εργασίας χαμηλόμισθες, προσαρμοσμένες στις ανάγκες των εργοδοτών, οι οποίοι μετά τη διάλυση των συλλογικών συμβάσεων δίνουν όσα θέλουν στους εργαζομένους. Οι αμοιβές πλησιάζουν τους μισθούς της Ανατολικής Ευρώπης και κάθε άλλο παρά συμβάλλουν στη δημιουργία κλίματος ανάκαμψης. Με άλλα λόγια, αν προσθέσουμε στο ποσοστό των ανέργων και εκείνο των υποαπασχολούμενων, η πραγματική ανεργία στην Ελλάδα ξεπερνά το 30%. Ακόμα και οι… φιλεργατικές διατάξεις που προωθεί ο νόμος Αχτσιόγλου χαρακτηρίζονται «μπαλώματα» από τους συνδικαλιστές, καθώς θα πνιγούν μέσα στο χάος της απορρύθμισης των εργασιακών σχέσεων που επέβαλαν τα μνημόνια.
Οι «εξτρατζήδες» μπροστά στο θρίλερ της ανεργίας αποδέχονται αναγκαστικά σκληρούς όρους εργασίας και μισθούς πείνας, χαμηλότερους και από το επίδομα ανεργίας, οι οποίοι αγγίζουν τα 360 ευρώ. «‘Οταν μίλησα με τους υποψήφιους εργοδότες, μετάνιωσα για τα χρόνια σπουδών μου», εξομολογείται η Ελένη, άνεργη φιλόλογος που ζήτησε δουλειά σε εταιρεία πώλησης υπηρεσιών μέσω τηλεφώνου. «Μου έδιναν 200 ευρώ τον μήνα για πενθήμερη 4ωρη εργασία ενώ με δήλωναν για εργασία δύο ωρών. Δεν μπορώ να περιγράψω το σοκ μου. Και πώς θα ζήσω με 200 ευρώ;».
Πωλητές που συμφωνούν να αμείβονται για δίωρη απασχόληση την ημέρα, ενώ στην ουσία με τις μετακινήσεις καλύπτουν πάνω από οκτώ ώρες στον δρόμο, καταφέρνουν με δυσκολία να βγάλουν 90-100 ευρώ τον μήνα. Αν είναι τυχεροί και πουλήσουν κάνα προϊόν, τότε στην πενιχρή αμοιβή τους προστίθεται ένα μπόνους της τάξης του 3%-4% επί των πωλήσεων.
Τηλεφωνήτριες με αντικείμενο την πώληση υπηρεσιών και προϊόντων συμφωνούν να εργάζονται για τρεις με τέσσερις ώρες από δύο έως τέσσερις φορές την εβδομάδα. Η αμοιβή που συγκεντρώνουν κυμαίνεται από 72 έως 240 ευρώ μηνιαίως. Πολλές φορές μάλιστα οι εργοδότες αρνούνται να τους δώσουν και αυτά τα ελάχιστα αν δεν έχουν πιάσει το πλάνο υπογραφής συμβολαίων ή πώλησης προϊόντων. Το τελευταίο διάστημα κάνουν θραύση και οι e-shop πωλήσεις. Οι εταιρείες προσλαμβάνουν νέους ωρομίσθιους για να αναρτούν διαφημίσεις και προϊόντα-«ευκαιρίες», τις περισσότερες φορές από το σπίτι τους (τηλεργασία). Η σύμβαση που υπογράφουν προβλέπει απασχόληση δύο ωρών την ημέρα. Στην πράξη, όμως, οι ωρομίσθιοι μπορεί να ταλαιπωρούνται μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή τους περισσότερες από οκτώ ώρες για να βγάλουν βία 100 ευρώ τον μήνα.
Συνθήκες γαλέρας επικρατούν και στα συνεργεία καθαρισμού που πληρώνονται με την ώρα, καθώς και στις εταιρείες σεκιούριτι που απασχολούν νέους για λίγες ώρες σαν «εξτρατζήδες» για έκτακτα events και εκδηλώσεις. Οι φύλακες αμείβονται με 2,50-3,20 ευρώ την ώρα καθαρά, χωρίς νυχτερινά, δώρα, αργίες και υπερωρίες. Αν κάποιος σεκιουριτάς δουλέψει 15 βάρδιες, η μηνιαία αμοιβή του θα είναι 240 ευρώ τον μήνα.
Οι ντελιβεράδες και οι κούριερ αμείβονται με 4-5 ευρώ την ώρα. Οι εργοδότες συνηθίζουν να δηλώνουν στην ΕΡΓΑΝΗ ότι τους απασχολούν δύο ώρες την ημέρα μόνο και μόνο για να είναι καλυμμένοι σε περίπτωση ατυχήματος.
Πολλές είναι και οι γυναίκες που δουλεύουν φασόν στο σπίτι με δική τους ραπτομηχανή και αμοιβή 2 ευρώ την ώρα εξαιτίας του κλεισίματος των βιοτεχνιών.
126.956 εργαζόμενοι με 100 ευρώ τον μήνα μεικτά
Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Εργασίας, στον ιδιωτικό τομέα 126.956 εργαζόμενοι αμείβονται με μεικτό μηνιαίο μισθό έως 100 ευρώ. Είναι ωρομίσθιοι ή απασχολούμενοι με εκ περιτροπής εργασία 2-3 ημερών ή ακόμη και μερικών ωρών την εβδομάδα.
Υπενθυμίζουμε ότι ο κατώτατος μισθός μειώθηκε εν γένει κατά 22% και κατά 32% για τους νέους κάτω των 25 ετών, με αποτέλεσμα σήμερα να ανέρχεται στα 586 και στα 510 ευρώ αντίστοιχα. Επομένως η Ελλάδα είναι πλέον μια χώρα με χαμηλό κατώτατο μισθό σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη, με μια ιδιαίτερα απορρυθμισμένη αγορά εργασίας.
Οι νέου τύπου συμβάσεις εφαρμόζονται σε κλάδους (συνεργεία καθαρισμού, σεκιούριτι) που, σύμφωνα με την Επιθεώρηση Εργασίας, έχουν τα υψηλότερα ποσοστά αδήλωτης και ανασφάλιστης εργασίας, ενώ καταγράφονται και άλλες εργοδοτικές αυθαιρεσίες, όπως η πολύμηνη καθυστέρηση πληρωμών και η 8ωρη απασχόληση με αμοιβή ωρομίσθιας απασχόλησης.
Διαφορετική πατέντα, με τα ίδια όμως χαρακτηριστικά εργασιακού μεσαίωνα, ακολουθούν ο επισιτισμός και οι ξενοδοχειακές επιχειρήσεις. Η πατέντα που καθιερώθηκε τη δεκαετία του 1990 ονομάζεται σύμβαση μίας ημέρας με υπαλλήλους και σερβιτόρους και υπογράφεται ακόμα και στα μεγάλα ξενοδοχεία. Εργαζόμενοι κοντά στη σύνταξη δούλεψαν για 25-30 χρόνια στην ίδια δουλειά υπογράφοντας συμβάσεις μίας ημέρας για να απαλλαγούν οι εργοδότες από την υποχρέωση των δώρων και της αποζημίωσης.
Στο «peak» της τουριστικής περιόδου οι τουριστικές επιχειρήσεις προσλαμβάνουν ωρομίσθιους που τους δηλώνουν για εργασία δύο ωρών την ημέρα, ενώ στην ουσία οι «είλωτες» δουλεύουν πάνω από 12 ώρες την ημέρα.
Στο μεταξύ, μια νέα μόδα εργασίας-επαιτείας που έχει κάνει την εμφάνισή της στα σούπερ μάρκετ της δυτικής Ελλάδας. Αυτή είναι οι λεγόμενοι baggers: άνεργοι που, για να βγάλουν λίγα ευρώ, βοηθούν τους πελάτες να τοποθετούν τα προϊόντα τους στις σακούλες περιμένοντας κάνα φιλοδώρημα (με τη σύμφωνη γνώμη και προς εξυπηρέτηση των καταστημάτων) Συχνά αλλάζουν πόστο και συλλέγουν τα καροτσάκια στα πάρκινγκ των καταστημάτων, προσδοκώντας ως μόνο αντάλλαγμα της εργασίας τους το φιλοδώρημα ή το όφελος του 0,50-1 ευρώ που τοποθετούν οι πελάτες στο καρότσι κατά την παραλαβή του. Αυτή τη μικροεξυπηρέτηση που παλαιότερα την έκαναν επαίτες ή μετανάστες, σήμερα την κάνουν άνεργοι για να βγάλουν το ψωμί τους!
Οι επιπτώσεις της επικράτησης της ωρομίσθιας απασχόλησης είναι οι εξής:
■ Πέφτουν διαρκώς τα ποσοστά ανεργίας, αφού πλέον ακόμα και όσοι εργάζονται για 2 ευρώ (καθαρά) την ώρα δεν θεωρούνται άνεργοι.
■ Δημιουργούνται θέσεις εργασίας προσωρινής απασχόλησης με εργαζομένους που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας.
■ Καθιερώνεται με τον τρόπο αυτό μισθός έως και 100 ευρώ τον μήνα, χωρίς την καθιέρωση ανώτατου ορίου ωρών εργασίας την εβδομάδα.
■ Οι κανονικές δουλειές σπάνε σε δουλειές μικροεργασίας και υποαπασχόλησης, αφού οι εργοδότες συν τοις άλλοις για τα mini jobs πληρώνουν αισθητά λιγότερες εισφορές. Πρόκειται για κακοπληρωμένη εργασία που προσφέρεται εκβιαστικά σε άνεργους και ιδίως μακροχρόνια άνεργους.
Στη Γερμανία υπάρχουν 92 είδη μικροσυμβάσεων για την ενίσχυση της απασχόλησης (αυτή την πρακτική θα ακολουθήσουμε;). Περισσότεροι από 6 εκατομμύρια άνθρωποι, πολλοί από αυτούς φοιτητές και συνταξιούχοι που εργάζονται στον τομέα των υπηρεσιών, κερδίζουν μέχρι και 450 ευρώ τον μήνα, χωρίς φορολογία και εισφορές κοινωνικής ασφάλισης.
Οι μικροσυμβάσεις, κοινώς los mini jobs, κερδίζουν έδαφος και στην Ισπανία. Στόχος είναι οι μικρές επιχειρήσεις να προσλαμβάνουν και να απολύουν ευκολότερα και οι απασχολούμενοι να μη διεκδικούν επιδόματα και αποζημιώσεις.
