Οι έμποροι της ελπίδας και των Εθνών με το εμβόλιο
από την εφημερίδα ΔημοκρατίαΤου Μιχάλη Ψύλου
(Πρόεδρος και Γενικός Διευθυντής του ΑΠΕ-ΜΠΕ επί ΣΥΡΙΖΑ)
Προς το παρόν ο Κίντελ στέκεται μπροστά σε 14 κιβώτια -στα οποία όπως λέει- υπάρχουν μόνο μερικές σκονισμένες καρέκλες, ένα ιατρικό κρεβάτι, ένας νιπτήρας και μια ραφιέρα. ''Σε λίγες μέρες τα πράγματα θα φαίνονται πολύ διαφορετικά εδώ'', λέει ο Κίντελ που θα είναι υπεύθυνος για την ασφάλεια και την τάξη στη διάρκεια των εμβολιασμών. ''Μπορούμε να ελέγξουμε τον κορονοϊό με το εμβόλιο'' λέει με σιγουριά ο υπεύθυνος ασφαλείας και αποκαλεί τα κέντρα εμβολιασμού ''ακτίδα της ελπίδας μας''.
Αυτό που συμβαίνει στο Ντέγκεντορφ, γίνεται παντού σήμερα στη Γερμανία. Μετατρέπονται μεγάλοι χώροι σε ειδικές αίθουσες για τους εμβολιασμούς, μεταφέρονται οι ειδικοί καταψύκτες που είναι αναγκαίοι για να αποθηκευτούν τα εμβόλια, προσλαμβάνονται γιατροί και άλλο υγειονομικό προσωπικό. ''Το πρόγραμμα εμβολιασμού Covid 19 είναι ένα τεράστιο έργο'' γράφει η SZ. ''Είναι η μεγαλύτερη εκστρατεία εμβολιασμού στη γερμανική ιστορία και για αυτό είναι πολυάριθμοι οι κίνδυνοι, αλλά και οι αβεβαιότητες που πρέπει να ξεπεραστούν''.
Η Γερμανία περιμένει το «γερμανικό» εμβόλιο που ανέπτυξαν από κοινού η εδρεύουσα στο Μάιντς, BioNTech με την αμερικανική Pfizer. Ολη η προσοχή είναι στραμμένη στις 10 Δεκεμβρίου, όπου η Αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) θα πρέπει να εγκρίνει το εμβόλιο αυτό.
Αλλά ακόμα κι αν η FDA δώσει το πράσινο φως, αυτό δεν σημαίνει τίποτα για την Ευρώπη. Ο αρμόδιος Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων αποφασίζει ανεξάρτητα από την FDA εάν ένα εμβόλιο μπορεί να δοθεί στους Ευρωπαίους. Η SZ ενημερώθηκε από τις αρχές ότι “το νωρίτερο στο τέλος του έτους” αναμένεται να ολοκληρωθεί η πρώτη διαδικασία έγκρισης.
Αλλά ακόμα κι αν η FDA δώσει το πράσινο φως, αυτό δεν σημαίνει τίποτα για την Ευρώπη. Ο αρμόδιος Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων αποφασίζει ανεξάρτητα από την FDA εάν ένα εμβόλιο μπορεί να δοθεί στους Ευρωπαίους. Η SZ ενημερώθηκε από τις αρχές ότι “το νωρίτερο στο τέλος του έτους” αναμένεται να ολοκληρωθεί η πρώτη διαδικασία έγκρισης.
Και όταν εγκριθεί το εμβόλιο, ακολουθούν οι «μεγάλοι άγνωστοι»: Θα υπάρχουν αρκετές δόσεις για όλους όσους το χρειάζονται από την αρχή; Η Biontech και η Pfizer εκτιμούν επί του παρόντος ότι εφέτος θα παραχθούν παγκοσμίως έως 50 εκατομμύρια δόσεις του εμβολίου . Αυτές αρκούν για τον εμβολιασμό μόλις 25 εκατομμυρίων ανθρώπων..
Αναφορικά με τον εφοδιασμό σε εμβόλια, τα πράγματα είναι πιο δύσκολα για το εμβόλιο της BioNTech-Pfizer. Tο εμβόλιο αυτό πρέπει να φυλάσσεται στους -70 βαθμούς Κελσίου. Οι δύο εταιρείες ισχυρίζονται ότι οι παραδόσεις θα γίνονται σε ειδικά εμπορευματοκιβώτια. Τι γίνεται όμως με τη διατήρηση σε κέντρα εμβολιασμού, που δεν διαθέτουν ειδικές αποθήκες; ''Οι καταψύκτες αυτοί έχουν μεγάλη ζήτηση και αν ψάχνετε τώρα για μια συσκευές βαθιάς κατάψυξης στους μείον 70 βαθμούς, είναι πολύ αργά -η αγορά έχει κλείσει'' λέει ο Ρενέ Γκότσαλκ, επικεφαλής του Τμήματος Υγείας της Φρανκφούρτης .
Βέβαια, όσον αφορά το εμβόλιο της αμερικανικής Μoderna, η θερμοκρασία φύλαξης είναι χαμηλότερη, στους -20 ° σύμφωνα με την εταιρεία. Το εμβόλιο Astrazeneca επίσης μπορεί να φυλάσσεται στους – 4 °, δηλαδή σε κανονικό ψυγείο.
Βέβαια, όσον αφορά το εμβόλιο της αμερικανικής Μoderna, η θερμοκρασία φύλαξης είναι χαμηλότερη, στους -20 ° σύμφωνα με την εταιρεία. Το εμβόλιο Astrazeneca επίσης μπορεί να φυλάσσεται στους – 4 °, δηλαδή σε κανονικό ψυγείο.
Άγνωστες οι μελλοντικές παρενέργειες
Αγνωστος είναι επίσης ο αριθμός των «προθύμων» που θα θελήσουν να εμβολιαστούν ή έχουν αμφιβολίες. Με δεδομένο ότι τα εμβόλια παρασκευάστηκαν πολύ γρήγορα, δεν ξέρουμε τις μελλοντικές παρενέργειες ή πιθανές αντενδείξεις, ειδικά για ηλικιωμένους με προηγούμενες ασθένειες.Ο επιδημιολόγος του βερολινέζικου νοσοκομείου Charité, Ερικ Σάντερ επισημαίνει ότι ''η περίοδος παρατήρησης για τις σχετικές παρενέργειες του εμβολίου είναι ακόμη πολύ μικρή''. Όπως εξηγεί ο δρ Σάντερ, δεν υπάρχουν ακόμη πληροφορίες σχετικά με το πόσο προστατεύει ο εμβολιασμός από σοβαρές μολύνσεις Covid-19. Επιπλέον, πρέπει να αποδειχθεί πόσο διαρκεί η προστασία με τον εμβολιασμό.
Ο ιδιοκτήτης της Biontech ,Ουγκούρ Σαχίν υποθέτει ότι ο εμβολιασμός μπορεί να επιτύχει ανοσοποίηση στον ιό για ένα χρόνο. Αυτό όμως δεν είναι ακόμη σίγουρο. Η προστασία έναντι της μόλυνσης Covid 19 άνω του 90% που ανακοινώθηκε, επιτεύχθηκε 28 ημέρες μετά την έναρξη της θεραπείας . Πιο μετά τι γίνεται;
Ο Σεμπάστιαν Ούλμπερτ, επικεφαλής στον τομέα Ανοσολογίας στο Ινστιτούτο Fraunhofer της Λειψίας, λέει πώς ''δεν είναι σαφές εάν το εμβόλιο είναι εξίσου αποτελεσματικό σε διαφορετικές ηλικιακές ομάδες – ειδικά σε ομάδες κινδύνου όπως οι ηλικιωμένοι, που χρειάζονται μεγαλύτερες ποσότητες εμβολίου λόγω του ασθενέστερου ανοσοποιητικού τους συστήματος''.
Στη Σουηδία, για παράδειγμα, υπάρχει μεγάλος σκεπτικισμός για το εμβόλιο, επειδή πολλοί δεν ξεχνούν τις απροσδόκητες παρενέργειες που εμφανίστηκαν μετά τον εμβολιασμό για την γρίπη των χοίρων πριν από δέκα χρόνια. Αν και λόγω της νόσου αυτής έχασαν τη ζωή τους μόνο 44 Σουηδοί, το εμβόλιο προκάλεσε σε χιλιάδες παιδιά ναρκοληψία, μία χρόνια νευρολογική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από υπερβολική ανεξέλεγκτη υπνηλία, ακόμη και μετά από επαρκή ύπνο.
Το Γερμανικό Ινστιτούτο Paul Ehrlich (PEI), το οποίο εγκρίνει τα φάρμακα σε εθνικό επίπεδο, προειδοποιεί ότι η ταχύτητα δεν πρέπει να έρχεται σε βάρος της πλήρους αποτελεσματικότητας, επειδή τα εμβόλια μπορεί να έχουν ανεπιθύμητες ενέργειες ή να προκαλέσουν βλάβη εάν δεν εξεταστούν και αξιολογηθούν εκτενώς.
Το Γερμανικό Ινστιτούτο Paul Ehrlich (PEI), το οποίο εγκρίνει τα φάρμακα σε εθνικό επίπεδο, προειδοποιεί ότι η ταχύτητα δεν πρέπει να έρχεται σε βάρος της πλήρους αποτελεσματικότητας, επειδή τα εμβόλια μπορεί να έχουν ανεπιθύμητες ενέργειες ή να προκαλέσουν βλάβη εάν δεν εξεταστούν και αξιολογηθούν εκτενώς.
Σε τελική ανάλυση, επειδή υπάρχουν τόσα πολλά προβλήματα που δικαιολογούν τη δυσπιστία των πολιτών, οι οποίοι δεν είναι απαραίτητα κατά των εμβολιασμών, ''όλα θα εξαρτηθούν από τη δύναμη επικοινωνίας'' λέει ο Ιταλός επιδημιολόγος Αλεσάντρο Σαμπατίνι. ''Θα πρέπει να οργανώσουμε μια μεγάλη επιχείρηση επικοινωνίας για να ευαισθητοποιήσουμε τους ανθρώπους και να τους κάνουμε να καταλάβουν ότι δεν έχουμε άλλη επιλογή, γιατί ο ιός δεν θα εξαφανιστεί ως διά μαγείας'' προσθέτει ο δρ.Σαμπατίνι.
Ο λαγός και η χελώνα
''Ένα εμβόλιο Α για μένα, ένα εμβόλιο Β για τους παππούδες και ένα άλλο για τα παιδιά. Για μια οικογένεια που θα εισέρχεται σε ένα κέντρο εμβολιασμού, η επερχόμενη εκστρατεία θα μπορούσε να μοιάζει με παραγγελία από ένα κινέζικο εστιατόριο'' γράφει εύστοχα το γαλλικό περιοδικό Marianne. ''Πρόκειται για ένα παράλογο σενάριο; Σίγουρα όχι. Το ερώτημα στο μυαλό πολλών ανθρώπων είναι αν αναπτύχθηκε πολύ βιαστικά ένα εμβόλιο. Αν όπως ο λαγός στο γνωστό παραμύθι του Αισώπου – μπορέσει να περάσει νικηφόρα τη γραμμή τερματισμού ή αν θα πέσει θύμα των κινδύνων υπερβολικής εμπιστοσύνης, μόνο και μόνο για να είναι εντός χρόνου και προσδοκιών ή και αυξημένων κερδών! Μήπως τελικά θα έπρεπε να ακολουθήσουμε το παράδειγμα της χελώνας στον ίδιο μύθο, ώστε να υπάρχει ο αναγκαίος χρόνος κλινικών δοκιμών, αργά μεν αλλά πολύ πιο σίγουρα;'' είναι το ερώτημα που θέτει το γαλλικό περιοδικό.Αναμφίβολα, με την πανδημία να σαρώνει, δεν υπάρχει χρονική πολυτέλεια. Η απάντηση βρίσκεται στον συνδυασμό των αρετών του λαγού και της χελώνας και οι πολίτες ελπίζουν ότι θα βρεθεί μια χρυσή τομή. ''Έχουμε έναν στόχο: τουλάχιστον ένα εμβόλιο για να δουλέψουμε. Και αν έχουμε αρκετά αποτελεσματικά εμβόλια, θα είμαστε σε θέση να προσφέρουμε στους Ευρωπαίους πολίτες κάποια εμβόλια που να είναι, για παράδειγμα, πιο αποτελεσματικά στην αναχαίτιση της μετάδοσης και άλλων που θα συμβάλουν στην πρόληψη της ίδιας της νόσου'', λέει ο Στέφαν ντε Κιρσμέσκερ, εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε θέματα Υγείας.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι του χρόνου θα υπάρξουν πολλά εμβόλια. Ισως, πάρα πολλά. Με βάση τα τις προκαταρκτικές συμβάσεις και τα συμβόλαια που έχει υπογράψει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με έξι διαφορετικές εταιρείες, οι 450 εκατομμύρια Ευρωπαίοι θα έχουν στη διάθεσή τους περίπου 1.325 δισεκατομμύρια δόσεις. Με ποιο ποσοστό παράδοσης, σε ποια τιμή, με ποιες ρήτρες για την εργαστηριακή ευθύνη των εταιρειών; Όλα αυτά τα δεδομένα υπόκεινται στο επιχειρηματικό απόρρητο.
Κέρδη και πατέντες
Σύμφωνα με πληροφορίες, η τιμή πώλησης του εμβολίου θα κυμαίνεται μεταξύ 16 και 20 ευρώ ανά δόση για τα γερμανικά και αμερικανικά εμβόλια, περίπου 8,50 ευρώ για το ρωσικό Sputnik και μόλις 2,80 ευρώ και για δύο δόσεις της Astrazeneca. Σε κάθε περίπτωση, μιλάμε για τεράστια κέρδη. Η Morgan Stanley, εκτιμά ότι ακόμη και αν μόνο εκείνοι που εμβολιάζονται κάθε χρόνο για τη γρίπη κάνουν εμβόλιο κορωνοϊού, τα κέρδη των κολοσσών της φαρμακοβιομηχανίας θα ξεπερνούν τα 10 δισεκατομμύρια δολάρια, ετησίως. Θα μπορούσαν μάλιστα να φτάσουν ακόμη και τα 25 δισεκατομμύρια τον χρόνο.Και όμως! Οι εταιρείες αυτές ούτε καν σκέφτονται φυσικά να μην υπάρξουν πατέντες για τα εμβόλιά τους ώστε να είναι διαθέσιμα με προσιτές τιμές για όλους τους ανθρώπους σε όλον τον πλανήτη, όπως ζητούν οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα. Οταν μαλιστα στην πλειοψηφία τους οι φαρμακευτικοί κολοσσοί προσβλέπουν επίσης στις άμεσες χρηματοδοτήσεις και τα συμβόλαια από κράτη και ενώσεις κρατών. Γιατί ο δημόσιος τομέας τελικά «πληρώνει» για την παραγωγή των εμβολίων, ελαχιστοποιώντας ή μηδενίζοντας το κόστος για τις εταιρείες. Για να παραφράσουμε τον «Αγιο των Γραμμάτων» της ελληνικής λογοτεχνίας, Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη στο αριστούργημά του «Εμποροι των Εθνών»: Να γιατί εργάζονται «αι ιδιωτικαί αύται και κεκυρωμέναι με τα σήματα του Αγίου Μάρκου επιχειρήσεις, να γιατί οι τοσούτοι εργολάβοι των κατακτήσεων, των ως διά δημοπρασίας εκτελουμένων»…
Στη συζήτηση που διεξάγεται παγκοσμίως πάντως ιδιαίτερη εντύπωση έχει προκαλέσει η κατά του εμβολίου άποψη του Μάικ Γίντον, πρώην αντιπροέδρου της Pfizer και επικεφαλής επιστήμονα στον τομέα της τοξικολογίας και της αναπνευστικής φαρμακολογίας. Ο δρ Γίντον, που εργάστηκε πάνω από 30 χρόνια στον τομέα της επιστημονικής έρευνας, και το 2011 εγκατέλειψε την Pfizer για να ιδρύσει μια δική του εταιρεία, υποστηρίζει με άρθρο του ότι δεν υπάρχει καμία απολύτως ανάγκη εμβολίων για την εξάλειψη της πανδημίας … ''Δεν έχω ακούσει ποτέ για παρασκευή εμβολίων με τόσο παράλογο τρόπο'' λέει ο πρώην αντιπρόεδρος της Pfizer. Υποστηρίζει δε, ότι τα άτομα που δεν διατρέχουν κίνδυνο ασθένειας δεν πρέπει να εμβολιάζονται. Δεν μπορείτε να προγραμματίσετε να εμβολιάσετε εκατομμύρια υγιείς ανθρώπους με ένα εμβόλιο που δεν έχει δοκιμαστεί σε ανθρώπους για μεγάλο χρονικό διάστημα. Το ξέρω αυτό πολύ καλά μετά από τριάντα χρόνια στη φαρμακευτική βιομηχανία'' λέει χαρακτηριστικά.
Ο δρ. Γίντον υποστηρίζει ακόμη ότι χρήση ενός εμβολίου θα μπορούσε να εξεταστεί μόνο με συγκατάθεση μετά από ενημέρωση και μόνο για τα πιο ευάλωτα άτομα.
Στη συζήτηση που διεξάγεται παγκοσμίως πάντως ιδιαίτερη εντύπωση έχει προκαλέσει η κατά του εμβολίου άποψη του Μάικ Γίντον, πρώην αντιπροέδρου της Pfizer και επικεφαλής επιστήμονα στον τομέα της τοξικολογίας και της αναπνευστικής φαρμακολογίας. Ο δρ Γίντον, που εργάστηκε πάνω από 30 χρόνια στον τομέα της επιστημονικής έρευνας, και το 2011 εγκατέλειψε την Pfizer για να ιδρύσει μια δική του εταιρεία, υποστηρίζει με άρθρο του ότι δεν υπάρχει καμία απολύτως ανάγκη εμβολίων για την εξάλειψη της πανδημίας … ''Δεν έχω ακούσει ποτέ για παρασκευή εμβολίων με τόσο παράλογο τρόπο'' λέει ο πρώην αντιπρόεδρος της Pfizer. Υποστηρίζει δε, ότι τα άτομα που δεν διατρέχουν κίνδυνο ασθένειας δεν πρέπει να εμβολιάζονται. Δεν μπορείτε να προγραμματίσετε να εμβολιάσετε εκατομμύρια υγιείς ανθρώπους με ένα εμβόλιο που δεν έχει δοκιμαστεί σε ανθρώπους για μεγάλο χρονικό διάστημα. Το ξέρω αυτό πολύ καλά μετά από τριάντα χρόνια στη φαρμακευτική βιομηχανία'' λέει χαρακτηριστικά.
Ο δρ. Γίντον υποστηρίζει ακόμη ότι χρήση ενός εμβολίου θα μπορούσε να εξεταστεί μόνο με συγκατάθεση μετά από ενημέρωση και μόνο για τα πιο ευάλωτα άτομα.
«Κάποιοι λένε ότι όποιος αρνείται τον εμβολιασμό πρέπει να υπόκειται σε απεριόριστο κατ ‘οίκον περιορισμό. Σε ορισμένες χώρες, λένε μάλιστα “όχι εμβόλιο, όχι δουλειά” .Υπήρξαν ακόμη και αγγελίες για δουλειά στο Εθνικό Σύστημα Υγείας της Ουαλλίας για άτομα που θα «επιβλέπουν τον εμβολιασμό ολόκληρου του πληθυσμού». Οποιεσδήποτε τέτοιες προτάσεις δεν είναι μόνο εντελώς περιττές, αλλά εάν γίνονται χρησιμοποιώντας οποιοδήποτε είδος καταναγκασμού, είναι παράνομες. Θα κατανοούσα πλήρως και θα σκεφτόμουν να αποδεχθώ την έγκαιρη χρήση ενός εμβολίου μόνο εάν γίνει με πλήρως ενημερωμένη συγκατάθεση και, ακόμη και τότε, μόνο αν προσφέρεται στους πιο ευάλωτους στην κοινότητά μας. Οιεσδήποτε άλλες σκέψεις , εμπεριέχουν τον σπόρο του κακού και θα πρέπει να εναντιωθούμε»υποστηρίζει ο πρώην αντιπρόεδρος της Pfizer.
Σε κάθε περίπτωση, αυτό που πρωτεύει άμεσα είναι η γενναία ενίσχυση του δημόσιου συστήματος υγείας και η λήψη ουσιαστικών μέτρων προστασίας και προφύλαξης από τον κορονοϊό. Αντί να ζούμε με την αγωνία πότε θα έλθουν τα εμβόλια και ποια θα είναι η αποτελεσματικότητα τους. Αλλιώς κινδυνεύουμε να γίνουμε θύματα σε ένα εμπόριο ελπίδας. Και προσοχή! Όπως έλεγε ο μεγάλος Αμερικανός συγγραφέας Μαρκ Τουέιν : «Είναι ευκολότερο να εξαπατήσεις τους ανθρώπους, από το να τους πείσεις ότι έχουν εξαπατηθεί»…
