ECHR: ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΙΣ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ ΜΕΤΑΞΥ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ ΚΑΙ NGOS
Όταν εξετάσαμε πιο προσεκτικά το υπόβαθρο των δικαστών του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, δεν φανταζόμασταν ποτέ τις ανησυχητικές ανακαλύψεις που θα κάναμε.
Μετά από έρευνα 6 μηνών, δημοσιεύουμε μια σημαντική ΕΚΘΕΣΗ (διαθέσιμη εδώ), όπου περιγράφεται η έκταση της σχέσης μεταξύ ΜΚΟ και δικαστών της ΕΣΔΑ, καθώς και τα προκύπτοντα προβλήματα και συγκρούσεις συμφερόντων.
Έχουμε εντοπίσει επτά ΜΚΟ που έχουν υποθέσεις στο Δικαστήριο ενώ οι δικαστές εργάζονταν στο παρελθόν σε αυτές τις ΜΚΟ. Τουλάχιστον 22 από τους 100 δικαστές που έχουν υπηρετήσει από το 2009 είναι πρώην προσωπικό ή διευθυντές αυτών των επτά ΜΚΟ.
Μεταξύ αυτών, το Open Society Network ξεχωρίζει για τον αριθμό των δικαστών που συνδέονται με αυτό (12) και για το γεγονός ότι χρηματοδοτεί πραγματικά τους άλλους έξι οργανισμούς που προσδιορίζονται στην παρούσα έκθεση.
Η ισχυρή παρουσία της Open Society και των συνεργατών της είναι προβληματική με πολλούς τρόπους. Αλλά ακόμη πιο σοβαρό είναι το γεγονός ότι 18 από τους 22 δικαστές βρέθηκαν να δικάζουν υποθέσεις που κινήθηκαν ή υποστηρίχθηκαν από τη ΜΚΟ με την οποία είχαν συσχετιστεί στο παρελθόν.
Έχουμε εντοπίσει 88 προβληματικές περιπτώσεις τα τελευταία 10 χρόνια. Σε μόνο 12 από αυτές τις περιπτώσεις οι δικαστές απείχαν λόγω της σύνδεσής τους με ΜΚΟ που εμπλεκόταν στη δίκη.
Και αυτή είναι μια μετριοπαθής εκτίμηση που δεν λαμβάνει καν υπόψη τους στενούς οικονομικούς δεσμούς μεταξύ των ΜΚΟ. Για παράδειγμα, δεν ερευνήσαμε όλες τις υποθέσεις που αφορούσαν άλλες ΜΚΟ που χρηματοδοτήθηκαν από το Open Society Foundation, ούτε ερευνήσαμε πόσες φορές ένας τέτοιος δικαστής αποφάνθηκε σε περιπτώσεις που εμπλεκόταν το Open Society Foundation.
Αυτή η κατάσταση είναι σοβαρή και θέτει υπό αμφισβήτηση την ανεξαρτησία του Δικαστηρίου και την αμεροληψία των δικαστών. Αυτές οι συγκρούσεις συμφερόντων πρέπει να αντιμετωπιστούν αμέσως.
Η έκθεσή μας υποβάλλει προτάσεις προς το σκοπό αυτό. Ειδικότερα, πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη προσοχή στην επιλογή των υποψηφίων για τη θέση του δικαστή, αποφεύγοντας το διορισμό ακτιβιστών και διοργανωτών. Η έκθεση υποβάλλει επίσης προτάσεις για τη διασφάλιση της διαφάνειας των συμφερόντων και των δεσμών μεταξύ αιτούντων, δικαστών και ΜΚΟ, καθώς και για την τυποποίηση των διαδικασιών αξιολόγησης.
Διαβάστε την πλήρη έκθεση: "ΜΚΟ και δικαστές της ΕΣΑΔ 2009 - 2019". Τα κεφάλαια είναι διαθέσιμα εδώ.
Έχοντας επίγνωση της αξίας του συστήματος προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ευρώπη, το ECLJ ελπίζει ότι αυτή η έκθεση θα ληφθεί ως θετική συμβολή στην καλύτερη λειτουργία του Συνεδρίου.
Ως συνέχεια αυτής της έκθεσης, το ECLJ αποφάσισε να παραπέμψει επίσημα το ζήτημα στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης σύμφωνα με το άρθρο 67 του Κανονισμού του, το οποίο προβλέπει μια αποτελεσματική διαδικασία αναφορών. Σας προσκαλούμε να συμμετάσχετε στην αναφορά μας.
Αυτή η Συνέλευση είναι υπεύθυνη για την εκλογή δικαστών, έχει εξουσία έρευνας και μπορεί να υποβάλει συστάσεις στους εκπροσώπους των 47 Κρατών Μερών της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, στους οποίους έχουμε επίσης απευθυνθεί στην παρούσα έκθεση.
ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ SOROS ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ: Η ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ ECHR
Δύο μήνες μετά τη δημοσίευσή της έκθεσης, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ECtHR) ανταποκρίθηκε τελικά στην έκθεση ECLJ (Ευρωπαϊκό Κέντρο Νόμου & ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ), η οποία αποκάλυψε την ύπαρξη σε μεγάλη κλίμακα συγκρούσεων συμφερόντων μεταξύ 18 δικαστών του ανώτατου δικαστηρίου του Στρασβούργου και 7 ΜΚΟ που χρηματοδοτήθηκαν από τον George Soros, συμπεριλαμβανομένης της πλούσιας και αμφιλεγόμενης open society. Αλλά με τον δικό του τρόπο ανταποκρίθηκε το ΕΔΑΔ: όχι αμφισβητώντας αδιαμφισβήτητα γεγονότα, η αποκάλυψη των οποίων προκάλεσε σκάνδαλο σε ολόκληρη την Ευρώπη, ούτε υιοθετώντας τα απαραίτητα μέτρα για την αποτροπή της επανάληψης τέτοιων συγκρούσεων συμφερόντων· το ελάχιστο με την επιβολή κυρώσεων σε αυτούς τους δικαστές, όπως θα είχε κάνει οποιαδήποτε εθνική δικαστική πειθαρχική αρχή. Απάντησε προς την αντίθετη κατεύθυνση: εκλέγοντας τον πιο αμφιλεγόμενο δικαστή, τον Βούλγαρο Γιόκο Γκρόζεφ, στη σημαντική θέση του «προέδρου τμήματος».
Πράγματι, ο Γκρόζεφ πέρασε ολόκληρη την καριέρα του ως δικηγόρος και ακτιβιστής σε ΜΚΟ κοντά στον Τζορτζ Σόρος ή χρηματοδοτήθηκε από αυτόν, έως ότου έγινε ένας από τους παγκόσμιους ηγέτες του κλάδου της Open Society branch που ειδικεύεται στη χρήση δικαστικών οργάνων για πολιτικούς σκοπούς (the Open Society Justice Initiative). Έγινε γνωστός, μεταξύ άλλων, ως δικηγόρος μιας ομάδας πανκ γυναικών (Pussy Riot) που διέπραξε μια ιεροσυλία στον καθεδρικό ναό της Μόσχας.
Ήδη το 2014, αμφισβητήθηκαν οι διαδικασίες του διορισμού του στο Στρασβούργο, καθώς τρία μέλη της Βουλγαρικής επιτροπής που τον επέλεξαν ήταν μέλη της ΜΚΟ του. Σχετική καταγγελία προς το Συμβούλιο της Ευρώπης από τοπική οργάνωση απορρίφτηκε.
Υπό αυτές τις συνθήκες ο ακτιβιστής αυτός, που δεν είχε εμπειρία ως δικαστής (όπως η πλειοψηφία των δικαστών στο Στρασβούργο), έγινε ένας από τους 47 δικαστές του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Λίγο μετά την εκλογή του, οι νέοι συνάδελφοί του αποφάσισαν υπέρ του στην υπόθεση Pussy Riot και διέταξαν τη Ρωσία να του καταβάλει, όπως συνηθίζεται, σημαντική αποζημίωση.
Ως δικαστής, καταπιάστηκε με υποθέσεις τις οποίες είχε ασκήσει ενώπιον του ΕΣΔΑ ως δικηγόρος ή που είχαν ασκηθεί από τις πρώην ΜΚΟ του. Ενώ σε 9 από αυτές τις υποθέσεις παραιτήθηκε από δικαστής ως όφειλε, συνέχισε να συμμετέχει στη δίκη τουλάχιστον 10 άλλων υποθέσεων που ασκήθηκαν ή υποστηρίχθηκαν από ΜΚΟ τις οποίες είχε ιδρύσει ή διευθύνει ο ίδιος μέχρι πρόσφατα. (Μια λίστα με αυτές τις περιπτώσεις είναι διαθέσιμη στα κεφάλαια της έκθεσης).
Αυτή η συμπεριφορά συνιστά σοβαρή και επανειλημμένη παραβίαση των βασικών ηθικών υποχρεώσεων ενός δικαστή. Σε οποιοδήποτε κράτος που διέπεται από το κράτος δικαίου, ο παραβάτης θα υπόκειτο σε αυστηρές πειθαρχικές κυρώσεις. Επιπλέον, μετά τη δημοσίευση της έκθεσης, ο υπουργός Δικαιοσύνης της Βουλγαρίας έθεσε δημόσια τη δυνατότητα απόλυσης του Γιόκο Γκρόζεφ, επισημαίνοντας παράλληλα ότι εναπόκειται στο ΕΔΑΔ να αποφασίσει. Ο Γιόκο Γκρόζεφ υπερασπίστηκε τον εαυτό του επιτέθηκε στο ECLJ και δήλωσε ότι είναι αδύνατο να τον απολύσει, καθώς όλοι οι δικαστές που αναφέρονται στην έκθεση θα έπρεπε τότε να απομακρυνθούν από το αξίωμά τους. Θα ήταν έτσι σαν να προστάτευαν τους άλλους εμπλεκόμενους δικαστές.
Είναι σαφές ότι η εκλογή του ως προέδρου του τμήματος τον δικαίωσε. Οι πρώην δικαστές που είχαν διαβάσει και ενέκριναν την έκθεση πριν από τη δημοσίευσή της προειδοποίησαν το ECLJ για αυτήν την πιθανή αντίδραση αμοιβαίας αλληλο-υποστήριξης. Τέσσερις από τους εννέα δικαστές του τμήματος στο οποίο ανήκει η Βουλγαρία είναι, επιπλέον, μεταξύ των 18 δικαστών που εμπλέκονται.
Εκλεγμένος, ο Γιόκο Γκρόζεφ θα είναι επικεφαλής ενός από τα πέντε τμήματα του Δικαστηρίου, θα ασκεί γενικές διαχειριστικές αρμοδιότητες στο Δικαστήριο και συστηματικά θα συμμετέχει στις πιο σημαντικές υποθέσεις. Επίσης, θα είναι, μεταξύ άλλων, δικαστής της δεοντολογίας στο τμήμα του και θα αποφασίζει μόνος του, κατά περίπτωση, εάν θα καλέσει, θα επιτρέψει ή θα αρνηθεί την παρέμβαση των ΜΚΟ σε υποθέσεις.
Το ECHR (ΕΣΔΑ) δεν υπόκειται σε έλεγχο
Το ΕΔΑΔ (ECtHR) είναι το υψηλότερο δικαστικό όργανο στην Ευρώπη. Σχεδιάστηκε για να απαιτεί από τις εθνικές πολιτικές αρχές να σέβονται ορισμένες ηθικές αξίες. Με αυτόν τον τρόπο, δεν υπόκειται σε καμία αντίθετη εξουσία ή εποπτική αρχή. Έχει την τελευταία λέξη.
Η υπόθεση ότι «η συνείδηση της Ευρώπης», όπως αποκαλείται, μπορεί να στερείται συνείδησης, μπορεί να αποτύχει στις δεοντολογικές της υποχρεώσεις και να χρησιμοποιηθεί κατά λάθος για ιδεολογικούς σκοπούς δεν έχει ληφθεί υπόψη. Ωστόσο, πρέπει να ειπωθεί ότι σε ορισμένους τομείς οι αποφάσεις του έχουν υπερβεί τα όσα έχουν δεσμευτεί τα κράτη. Ο τρόπος με τον οποίο το Συνέδριο αντέδρασε στη δημοσίευση της έκθεσης έδειξε, επιπλέον, ότι δεν ήταν σε θέση να αυτο-ρυθμιστεί σωστά. Επιπλέον, η εκλογή του Yonko Grozev ως προέδρου του τμήματος επιβεβαιώνει τη δύναμη ορισμένων δικτύων επιρροής στο ΕΔΑΔ.
Αποκατάσταση της ακεραιότητας του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου
Το μόνο όργανο που μπορεί να ασκήσει κάποια εξουσία επί του ΕΔΑΔ, ελλείψει εποπτείας, είναι η Επιτροπή Υπουργών, το διπλωματικό όργανο που συγκεντρώνει τους πρεσβευτές των 47 κρατών μελών του Συμβουλίου της Ευρώπης. Ακόμη, αρκετά μέλη της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης παραπέμπουν το θέμα στην Επιτροπή Υπουργών. Καταγγέλλουν το «συστηματικό πρόβλημα των συγκρούσεων συμφερόντων μεταξύ ΜΚΟ και δικαστών του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου» και την Επιτροπή Υπουργών για να προσδιορίσει τα μέτρα που προτίθεται να λάβει για την επίλυση συγκρούσεων συμφερόντων και για την «αποκατάσταση της ακεραιότητας του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου». Είναι λοιπόν στην ημερήσια διάταξη της Επιτροπής Υπουργών, η οποία θα πρέπει να απαντήσει ρητά, ενώ άλλα παρόμοια ερωτήματα έχουν επίσης τεθεί στην Ευρώπη από εθνικούς και ευρωπαίους βουλευτές.
Η Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης, η οποία είναι υπεύθυνη για την τελική εκλογή των δικαστών της ΕΣΔΑ, θα μπορούσε επίσης να αναλάβει το θέμα από βουλευτές. Αυτό θα καθιστούσε δυνατή τη διεξαγωγή κοινοβουλευτικής έρευνας και τη σύσταση στην ΕΔΑΔ για τη θέσπιση των αναγκαίων μέτρων για τη διασφάλιση της αμεροληψίας των δικαστών της. Η έκθεση ECLJ προτείνει, μεταξύ άλλων, ότι το Δικαστήριο πρέπει να εφαρμόσει στον εαυτό του τους κανόνες που επιβάλλει στα εθνικά δικαστήρια στον εν λόγω τομέα. Μια πρόταση προς το σκοπό αυτό θα κατατεθεί επίσης από το ECLJ στο Προεδρείο της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης, μετά την επίσημη διαδικασία αναφοράς που επιτρέπει σε οποιοδήποτε άτομο να ζητήσει την εγγραφή ενός θέματος στην ημερήσια διάταξη του (η παρούσα αναφορά μπορεί να υπογραφεί σε αυτή τη σελίδα).
Είναι σκόπιμο να δράσουμε, όχι σε πνεύμα ιδεολογικής πάλης, αλλά λόγω ανησυχίας για τη δικαιοσύνη.
Χρειαζόμαστε την υποστήριξή σας για να προστατεύσουμε την ανεξαρτησία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου και την αμεροληψία των δικαστών του.
Τερματισμός συγκρούσεων συμφερόντων στην ΕΣΔΑ
ΥΠΟΓΡΑΨΤΕ
