Κι όσα σημειώνω τα σημειώνω γιατί δεν υποφέρνω να βλέπω το άδικο να πνίγει το δίκιο (...) Τούτη την πατρίδα την έχομεν όλοι μαζί, και σοφοί κι αμαθείς, και πλούσιοι και φτωχοί, και πολιτικοί και στρατιωτικοί, και οι πλέον μικρότεροι άνθρωποι. Όσοι αγωνιστήκαμεν, αναλόγως ο καθείς, έχομε να ζήσομεν εδώ. Το λοιπόν δουλέψαμεν όλοι μαζί, να τη φυλάμε κι όλοι μαζί, και να μη λέγει ούτε ο δυνατός «εγώ», ούτε ο αδύνατος. Ξέρετε πότε να λέγει ο καθείς «εγώ»; Όταν αγωνιστεί μόνος του και φκιάσει ή χαλάσει, να λέγει «εγώ»· όταν όμως αγωνίζονται πολλοί και φκιάνουν, τότε να λένε «εμείς». Είμαστε στο «εμείς» κι όχι στο «εγώ».
Στρατηγός Μακρυγιάννης
Έδωσαν τα πάντα, υλικά, ηθικά και σωματικά, στον Αγώνα. Από την ανάμειξη των Μ. Δυνάμεων στην Επανάσταση και, μετά τον Καποδίστρια και την Βαυαροκρατία, παραγκωνίστηκαν, οδηγήθηκαν σε δίκες και στην επαιτεία, την φτώχεια και την λησμονιά…
Νικηταράς
Ο μεγάλος και ανιδιοτελής αγωνιστής, γνωστός ως «Τουρκοφάγος»,
που πρωτοστάτησε στη μάχη στα Δερβενάκια, όπου και έσπασε 3 σπαθιά ενώ το τέταρτο «κόλλησε» στο χέρι του καθώς από την ένταση του αγώνα έπαθε αγκύλωση και χρειάστηκε ιατρική βοήθεια για να «ανοίξει»! Ήταν επίσης, παρών στο Βαλτέτσι, στα Δολιανά, στο Μεσολόγγι, στην Αράχωβα… Λένε, ότι στη μάχη επάνω, για να πάρει δύναμη, φώναζε στον εαυτό του «Νικήτα, κουράγιο, Τούρκους σφάζεις»! Ακόμα και οι Τούρκοι θαύμαζαν την γενναιότητα και το θάρρος του! Ποτέ δεν πήρε ούτε ένα λάφυρο!
Κάποτε, του χάρισαν ένα υπέροχο σπαθί. Εκείνος το έστειλε στο ταμείο για την ενίσχυση του στόλου της Ύδρας. Οι Υδραίοι καραβοκύρηδες του το επέστρεψαν με μια επιστολή που έλεγε: «Το σπαθί αυτό έχει αξία μόνο όταν το κρατάει ο Νικηταράς»! Ωστόσο, μετά την απελευθέρωση άρχισαν οι περιπέτειές του: Δυο φορές συνελήφθη και το 1839 φυλακίστηκε μετά από κατηγορία για συνομωσία κατά του Όθωνα. Στη φυλακή βασανίστηκε άγρια με ολονύκτιες μαστιγώσεις και χτυπήματα με το κοντάκι μέχρι που έχασε το φως του. Όταν αφέθηκε πια ελεύθερος, η υγεία του είχε κλονιστεί σοβαρά. Η κόρη του όταν τον είδε στην κατάσταση ήταν όταν αποφυλακίστηκε, έχασε τα λογικά της! Πέθανε πάμπτωχος και λησμονημένος, έχοντας αναγκαστεί τα τελευταία χρόνια της ζωής του να ζητιανεύει για να βγάλει τα προς το ζην και μάλιστα με άδεια που του χορήγησε η ίδια η Πολιτεία!
Οδυσσέας Ανδρούτσος
Ήταν γενναίος πολεμιστής
που λόγω της έντονης προσωπικότητάς του ήρθε σε σύγκρουση με σημαντικούς πολιτικούς της εποχής του, γεγονός που οδήγησε σε συνεχείς προσπάθειες για την εξόντωσή του. Κατηγορήθηκε για συνεργασία με τον εχθρό, φυλακίστηκε και τελικώς δολοφονήθηκε με βάναυσο τρόπο. Οι δολοφόνοι του πέταξαν το σώμα του από την Ακρόπολη και εμφάνισαν την υπόθεση ως απόπειρα δραπέτευσης. Ηθικός αυτουργός ήταν ο Ιωάννης Κωλέττης και φυσικός αυτουργός ο Γκούρας…
Μπουμπουλίνα
η μεγάλη καπετάνισσα, έδωσε την περιουσία της για τον αγώνα,
και θρήνησε ένα γιο στην επανάσταση. Θύμα και αυτή του εμφυλίου πολέμου αποσύρθηκε στις Σπέτσες, πικραμένη από τους πολιτικούς και την εξέλιξη του Αγώνα. Ο μικρότερος γιος της, ερωτεύεται την κόρη της πολύ πλούσιας οικογένειας των Κουτσαίων. Οι Κουτσαίοι ήταν πρόκριτοι των Σπετσών, οι οποίοι όμως δεν ήθελαν τον γάμο μεταξύ των δύο οικογενειών διότι η Μπουμπουλίνα είχε ξοδέψει πια την τεράστια περιουσία της και είχε παραπέσει οικονομικά. Κατά την διάρκεια μιας πάρα πολύ μεγάλης λογομαχίας o Ιωάννης Κούτσης πυροβολεί την Μπουμπουλίνα, το βόλι την πετυχαίνει στο μέτωπο και την αφήνει αμέσως νεκρή. Έτσι η Μπουμπουλίνα, που αφιέρωσε όλη της τη ζωή για την απελευθέρωση του έθνους της, σκοτώθηκε άδοξα. Η ελληνική πολιτεία έκλεισε την υπόθεση και δεν αναζήτησε τους δράστες.
Μαντώ Μαυρογένους
Ήταν μια ευγενική και ρομαντική ηρωίδα του αγώνα,
που έδωσε τα πάντα για την επανάσταση και βίωσε ένα θυελλώδη έρωτα με τον Δημήτριο Υψηλάντη στα πεδία των μαχών, ο οποίος όμως έληξε άδοξα βυθίζοντας την ίδια στην κατάθλιψη. Αναγκάστηκε να περάσει τα τελευταία χρόνια της ζωής της πάμπτωχη, καταδιωκόμενη από τον Ιωάννη Κωλέττη, ξεχασμένη και παραγκωνισμένη ακόμα και από την ίδια της την οικογένεια.
Θεόδωρος Κολοκοτρώνης.
Οι διαφωνίες του με την Αντιβασιλεία τον οδήγησαν, μαζί με άλλους αγωνιστές, στις φυλακές του Ιτς-Καλέ στο Ναύπλιο με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας και στις 25 Μαΐου 1834, μαζί με τον Πλαπούτα, καταδικάστηκε σε θάνατο. Έλαβε χάρη μετά την ενηλικίωση του Όθωνα το 1835
Όταν αποφασήσαμε να κάμομε την Επανάσταση, δεν εσυλογισθήκαμε, ούτε πόσοι είμεθα, ούτε πως δεν έχομε άρματα, ούτε ότι οι Τούρκοι εβαστούσαν τα κάστρα και τας πόλεις, ούτε κανένας φρόνιμος μας είπε: «Που πάτε εδώ να πολεμήσετε με σιταροκάραβα βατσέλα;», αλλά , ως μία βροχή, έπεσε σε όλους μας η επιθυμία της ελευθερίας μας, και όλοι, και οι κληρικοί, και οι προεστοί, και οι καπεταναίοι, και οι πεπαιδευμένοι, και οι έμποροι, μικροί και μεγάλοι, όλοι εσυμφωνήσαμε εις αυτό το σκοπό και εκάμαμε την Επανάσταση.
Στρατηγός Μακρυγιάννης.
Μετά το τέλος της επανάστασης ήρθε σε αντίθεση με τους οπαδούς του Καποδίστρια, και αργότερα με τον Όθωνα. Πρωτοστάτησε στην Επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου όπου ο λαός διεκδίκησε την δημιουργία Συντάγματος. Το 1852 καταδικάστηκε σε θάνατο με την κατηγορία ότι σχεδίαζε την δολοφονία του Όθωνα, αλλά το 1854 αφέθηκε ελεύθερος. Το 1864 ονομάστηκε αντιστράτηγος και πέθανε λίγο μετά.
Και λευτερωθήκαμεν από τους Τούρκους και σκλαβωθήκαμεν εις ανθρώπους κακορίζικους, όπου ήταν η ακαθαρσία της Ευρώπης.
Καραϊσκάκης.
Ο Μαυροκορδάτος κατηγόρησε τον Καραϊσκάκη, ότι:
“ο γιος της Καλογριάς είχε στείλει επιστολή στον Ομέρ Βρυώνη με την υπόσχεση να του παραδώσει το Μεσολόγγι και το Αιτωλικό”! Στις 30 Μαρτίου 1824 συστάθηκε επιτροπή και σε 3 μέρες εκδόθηκε προκήρυξη των εγκλημάτων του Καραϊσκάκη! Κατά την προκήρυξη, η εν λόγω επιτροπή έκρινε τον Καραϊσκάκη ένοχο «εσχάτης προδοσίας» άνευ δίκης. Πάντως ο ήρωας στερήθηκε όλων των βαθμών και των αξιωμάτων του και διατάχθηκε να αναχωρήσει από το Αιτωλικό. Οι δε πολίτες διατάχθηκαν να αποφεύγουν κάθε επικοινωνία με τον «εχθρό της πατρίδας», τον Καραϊσκάκη, εφόσον αυτός «δεν μετανοήσει και προσπέσει στο έλεος των Ελλήνων και ζητήσει συγχώρησιν», θεωρώντας ότι το έλεος των Ελλήνων το εκπροσωπούσε ο Μαυροκορδάτος. Ανάλογη απόφαση δεν είχε προηγουμένως εκδοθεί ούτε κατά των Τούρκων!
Μεταξύ δουλείας και δουλείας δεν υπάρχει καμμιά διαφορά. Με το να κάμεις μιαν επανάσταση κι αποτινάξεις το ζυγό, δεν έκαμες τίποτα. Το ΄21 αυτό έκαμε. Το να μην ξαναεμπέσεις σε ζυγό, αυτό είναι επανάσταση…
