«Η εκπαίδευση θα έπρεπε να είναι δωρεάν. Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι η πλουσιότερη χώρα στον κόσμο, ωστόσο, οι φοιτητές αναγκάζονται να ‘σηκώσουν’ ένα παραλυτικό χρέος για να σπουδάσουν στο πανεπιστήμιο.» Αυτοί, είναι η πρωτοβουλία «MillionStudentsMarch». Φοιτητές λυκείων, κολεγίων, πτυχιούχοι, απόφοιτοι, εργαζόμενοι στα πανεπιστήμια, πρώην φοιτητές, γονείς και παππούδες που πρωτοβρέθηκαν τον Νοέμβριο του 2015 για να απαιτήσουν πανεπιστήμια χωρίς δίδακτρα, και ακύρωση όλου του φοιτητικού χρέους. Αλλά και «βασικό μισθό 15 δολαρίων» για όλους τους εργαζόμενους στις πανεπιστημιουπόλεις.
της Μάχης Μαργαρίτη
Η Σάρα Μπράσφιλντ έχει χρέος πάνω από 125.000 δολάρια, για ένα πτυχίο κολεγίου που ποτέ δεν πήρε. Της έμενε, έλεγε την άνοιξη στην εφημερίδα Guardian, ένα μάθημα για να πάρει το πτυχίο της, όταν ξέμεινε από χρήματα και δε μπορούσε να πάρει άλλο δάνειο. Η Μπράσφιλντ είναι μία από τους 40 εκατομμύρια αμερικανούς με κάποιου τύπου φοιτητικό χρέος. Συνολικά χρωστούν πάνω από 1,3 τρισεκατομμύρια δολάρια. Η πιο χρεωμένη είναι η «τάξη του 2015», με τους πτυχιούχους να χρωστούν κατά μέσο όρο 35.000 δολάρια ο καθένας.
Ένα νέο κίνημα
Η Νταρλέτα Σκραγκς, από τους οργανωτές του Million Students March-Πορεία Ενός Εκατομμυρίου Φοιτητών και μέλος της πρωτοβουλίας Socialist Alternative, ανήκει σε αυτούς που δεν είχαν την οικονομική δυνατότητα να σπουδάσουν. Τον περασμένο Απρίλιο έδωσε μια συνέντευξη στο δίκτυο Fox News, η οποία μετατράπηκε σε μια -μάλλον απρόβλεπτη για το κανάλι- πολύ ενδιαφέρουσα μονομαχία για τη φύση του καπιταλισμού. Σε λιγότερο από τέσσερις μέρες το βίντεο είχαν δει περισσότερα από 7 εκατομμύρια άτομα.
Η ίδια έχει πει ότι σε όλη της την παιδική ηλικία βίωνε την ακραία φτώχεια χωρίς να καταλαβαίνει την αιτία της, και, όπως πολλοί άνθρωποι, κατηγορούσε τα θύματα της φτώχειας, ακόμη και τη μητέρα της. Αλλά η αφήγηση αυτή δεν της αρκούσε. Και, προχωρώντας, βρέθηκε πρόσφατα μεταξύ των οργανωτών ενός νέου κινήματος στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Επικοινωνήσαμε μαζί της, για να μας μιλήσει για αυτές τις νέες κινητοποιήσεις. Τι είναι και από πού πήρε το όνομά του το #MillionStudentsMarch; «Αυτές οι κινητοποιήσεις οργανώθηκαν από διαφορετικές ομάδες ακτιβιστών που ανταποκρίθηκαν στην πρόταση του Μπέρνι Σάντερς πως, ‘αν ένα εκατομμύριο φοιτητές έκαναν πορεία στην Ουάσινγκτον ζητώντας δωρεάν πανεπιστήμια, θα τα κέρδιζαν’. Καλούμε ένα εκατομμύριο φοιτητές να οργανωθούν στις περιοχές τους, τα κολέγια και τις πανεπιστημιουπόλεις τους και να απαιτήσουν να μπει τέλος στη φοιτητική εκμετάλλευση. Στις 12 Νοεμβρίου του 2015 και στις 13 Απριλίου του 2016 είχαμε πάνω από 10.000 ανθρώπους στον δρόμο να ζητούν ένα δωρεάν και δίκαιο σύστημα εκπαίδευσης σε πάνω από 110 πανεπιστημιουπόλεις στη χώρα.»
Το δυσβάσταχτο κόστος της εκπαίδευσης
Το φοιτητικό χρέος στις Ηνωμένες Πολιτείες έχει εκτοξευτεί τα τελευταία χρόνια, ενώ την ίδια ώρα ένα πτυχίο κολεγίου έχει ουσιαστικά εξισωθεί με ένα απολυτήριο λυκείου: ένα κοστοβόρο απαιτούμενο για να πατήσει κανείς στο χαμηλότερο σκαλοπάτι μιας δουλειάς, γράφει ο Guardian. Ένας χρόνος σε ένα ιδιωτικό κολέγιο φοίτησης τεσσάρων χρόνων κοστίζει κατά μέσο όρο 30.000 δολάρια για τα δίδακτρα μόνο. Σε ένα δημόσιο κολέγιο, φοιτητές από την πολιτεία πληρώνουν κατά μέσο όρο 9.000 δολάρια τον χρόνο, ενώ φοιτητές εκτός πολιτείας πληρώνουν 23.000 δολάρια. Έτσι, οι φοιτητές αναγκάζονται να πάρουν δάνεια. Και οι λογαριασμοί για την εξόφληση αρχίζουν να φτάνουν μήνες μετά την αποφοίτηση, ακόμη κι αν ο απόφοιτος είναι άνεργος.
«Η πρόσβαση στην ανώτερη εκπαίδευση στις Ηνωμένες Πολιτείες, ειδικά για τους έγχρωμους φοιτητές, δέχεται επίθεση. Σύμφωνα με το Εθνικό Κέντρο για τα Στατιστικά Στοιχεία στην Εκπαίδευση, οι τιμές για δίδακτρα και στέγαση σε δημόσια κολέγια και πανεπιστήμια αυξήθηκαν κατά 40% από το 2002 ως το 2012. Αντίστοιχα, οι τιμές σε ιδιωτικά μη κερδοσκοπικά κολέγια και πανεπιστήμια αυξήθηκαν κατά 28%. Αυτό είναι σχεδόν τέσσερις φορές ο πληθωρισμός. Την ίδια ώρα, οι πολιτείες ξοδεύουν τα λιγότερα χρήματα ανά φοιτητή στην ανώτερη εκπαίδευση από τη Μεγάλη Ύφεση. Τα περισσότερα δάνεια δίνονται από τράπεζες ή ιδιωτικές εταιρίες χρηματοδότησης, με μοναδικό σκοπό να βγάλουν χρήματα από τα επιτόκια των φοιτητικών δανείων», μου λέει στην επικοινωνία μας η Νταρλέτα Σκραγκς.
Ζωή με το φορτίο του χρέους
«Πόσα χρόνια χρειάζεται ένας φοιτητής από μια «μεσαία» οικογένεια για να ξεπληρώσει το δάνειο που έχει πάρει;», τη ρωτάω. «Πολλοί άνθρωποι δε μπορούν ποτέ να ξεπληρώσουν το φοιτητικό τους χρέος. Σε κάποιους κατάσχονται χρήματα από πόρους κοινωνικής ασφάλισής τους για παλιό φοιτητικό χρέος. Υπάρχουν αυτή τη στιγμή 706.000 άνθρωποι στην Κοινωνική Ασφάλιση που πληρώνουν ακόμη χρέος από φοιτητικά δάνεια -από 191.000 κατάσχονται συντάξεις για την αποπληρωμή φοιτητικού χρέους. Το 66% των απόφοιτων από δημόσια κολέγια είχαν δάνεια (ο μέσος όρος χρέους είναι 25.550 δολάρια). Αυτό για πολλούς ανθρώπους είναι ο ετήσιος μισθός τους.»
Ποιοι πλήττονται περισσότερο; «Όλοι οι φοιτητές, αλλά κυρίως οι έγχρωμοι, οι γυναίκες με παιδιά και οι μετανάστες, εξαιτίας των συστημικών και οικονομικών δυσκολιών που συνδέονται με τον ρατσισμό και τον μισογυνισμό.»
Το 2012, η ιστοσελίδα World Sosialist Website έγραφε για το πώς αυτά τα δάνεια επηρεάζουν ολόκληρη τη ζωή της γενιάς των νέων ανθρώπων. Το 39% των 18-29 δεν είχαν πρόσβαση στο σύστημα υγείας, το 23% δε μπορούσαν να αγοράσουν βασικά είδη, το 49% πήγαν σε δουλειά που δεν ήθελαν για να ξεπληρώνουν το χρέος τους, το 24% επέστρεψαν στο πατρικό τους σπίτι με τους γονείς τους για να κάνουν οικονομία.
«Το μέγεθος αυτού του συλλογικού χρέους φαίνεται ότι επηρεάζει πολλές πτυχές της σημερινής και μετέπειτα ζωής των φοιτητών», λέω στη Σκραγκς. «Οπωσδήποτε, και αντίθετα με ό,τι συμβαίνει με άλλα χρέη, δεν είναι νόμιμο να κηρύξει κανείς χρεωκοπία για φοιτητικό δάνειο. Οπότε, άσχετα από τις οικονομικές δυσκολίες που μπορεί να παρουσιαστούν στο μέλλον, πρέπει κανείς να ξεπληρώσει αυτό το χρέος ακόμη κι αν του πάρει το υπόλοιπο της ζωής του. Μπορεί να υπάρξει κάποια αναστολή ή ανοχή, αλλά κάποιοι φοιτητές βλέπουν τις επιστροφές φόρων τους ή τους μισθούς τους να κατάσχονται για να πληρωθούν δάνεια, και είναι νόμιμο για τις εταιρίες να μπορούν να το κάνουν αυτό.
Αυτό που βλέπουμε δεν είναι μόνο η εκτίναξη της έλλειψης ασφάλισης υγείας. Το σχέδιο μεταρρύθμισης της υγείας του Ομπάμα βοήθησε λίγο με αυτό, αλλά και πάλι, για πολλούς νέους παραμένει οικονομική πρόκληση να έχουν αυτή την κάλυψη. Νέα στοιχεία δείχνουν ότι οι νέοι δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να φύγουν από το σπίτι των γονιών τους. Με τα ενοίκια να εκτοξεύονται σε πολλά μέρη, αυτό έχει τεράστιο αντίκτυπο σε μια ολόκληρη γενιά νέων εργαζόμενων και επαγγελματιών που απλώς δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να ζήσουν και έχουν βουνά φοιτητικού χρέους να αντιμετωπίσουν.»
Η εκτόξευση του χρέους
Αλλά γιατί έχει διογκωθεί το φοιτητικό χρέος τις τελευταίες δύο δεκαετίες; «Οι πρόσφατες συμφωνίες για τον προϋπολογισμό έχουν μειώσει το Pell Grant Program -κυβερνητικό επιδοματικό πρόγραμμα- κατά σχεδόν 5 δισεκατομμύρια δολάρια τον χρόνο. Πάνω από 9 εκατομμύρια φοιτητές βασίζονται στα επιδόματα αυτά για να τελειώσουν τις σπουδές τους -σε αυτούς συμπεριλαμβάνονται πάνω από τους μισούς λατίνους και αφροαμερικανούς προπτυχιακούς φοιτητές. Καθώς οι τιμές των διδάκτρων εκτοξεύονται και τα προγράμματα που βοηθούν τους φοιτητές από χαμηλά εισοδήματα περικόπτονται, πάνω από 40 εκατομμύρια αμερικανοί μοιράζονται ένα συνολικό χρέος 1,2 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, το 58% του οποίου βαραίνει το φτωχότερο 25% των αμερικανών.»
Όταν ο στρατιωτικός προϋπολογισμός των ΗΠΑ ξεπερνά το σύνολο των στρατιωτικών προϋπολογισμών Κίνας, Ρωσίας, Σαουδικής Αραβίας, Γαλλίας, Βρετανίας, Ινδίας και Γερμανίας μαζί, μου λέει η Σκραγκς, «πιστεύουμε ότι υπάρχουν παραπάνω από αρκετά χρήματα για να χρηματοδοτηθεί η εκπαίδευση».
«Η ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΙΑ ΠΟΥ ΜΑΣ ΛΕΝΕ ΠΑΝΤΑ ΕΙΝΑΙ ΟΤΙ ΔΕΝ ΕΧΟΥΜΕ ΧΡΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΙΠΟΤΑ», ΕΛΕΓΕ Η ΣΚΡΑΓΚΣ ΣΤΟ FOX NEWS
«Αυτό που μας έχει δείξει το σύστημα, και ειδικά το σύστημα του καπιταλισμού, είναι ότι δε μπορεί να παράξει καμία ουσιαστική ποιότητα ζωής, άσχετα από το πόσο σκληρά δουλεύεις. Σε αυτό το σύστημα η ιδέα είναι να βγαίνουν χρήματα. Αν κάτι δε βγάζει χρήμα, δεν είναι προτεραιότητα. Πρέπει να οργανώσουμε από την αρχή την κοινωνία μας και να βάλουμε νέες προτεραιότητες για το τι αξιολογούμε ως σημαντικό. Το χρήμα δε θα έπρεπε να είναι πιο σημαντικό από την εκπαίδευση και την ανθρώπινη ζωή. Το γεγονός ότι είναι, αποτελεί πρόβλημα».
Το κίνημα στο οποίο συμμετέχει η ίδια, το #MillionStudentsMarch, είναι ακόμα μικρό. Όσοι, όμως, ενώνονται με αυτό, δηλώνουν αποφασισμένοι να συνεχίσουν να οργανώνονται και κα κινητοποιούνται. Έχοντας απόλυτη πίστη στην ιδέα ότι η εκπαίδευση είναι θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα, που δε θα έπρεπε κανείς να το στερείται.
Η Σκραγκς δεν κατάφερε να μορφωθεί η ίδια όπως θα ήθελε. Αλλά αυτό δεν την εμπόδισε να μετατρέψει την τηλεοπτική της «αναμέτρηση» με έναν από τους πιο γνωστούς δημοσιογράφους της χώρας, σε 18 πολύ ενδιαφέροντα λεπτά. Τόσο ενδιαφέροντα ώστε ο γνωστός αμερικανός ηθοποιός και σκηνοθέτης Μαρκ Ράφαλο να αναρτά το απόσπασμα στον λογαριασμό του στο twitter, μιλώντας για τη «Νταρλέτα Σκραγκς που τα βάζει με τον Νιλ Καβούτο του Fox News, και νικά».
πηγές: Student March, Guardian, PolitiFact, World Socialist Website
ert.gr
