Οι παγίδες των Schäublonomics

Σάββατο 18 Φεβρουαρίου 2017


Έρευνα των πανεπιστημίων Μίτσιγκαν και Λωζάννης δείχνει πόσο καταστροφική ήταν η πολιτική λιτότητας στις χώρες του ευρώ. Οι οικονομικοί ερευνητές στόχευσαν στο ερώτημα γιατί οι ευρωπαϊκές χώρες δεν κατάφεραν να αντιμετωπίσουν την οικονομική κρίση και να βγουν από την ύφεση όπως έκαναν άλλες. Η απάντηση: Καθοριστικής σημασίας ήταν ότι οι ευρωπαϊκές χώρες προσπάθησαν πολύ περισσότερο να κόψουν κρατικές δαπάνες την περίοδο 2010-2014. Και ενώ αυξήθηκαν οι εξαγωγές ταυτόχρονα μειώθηκε ο όγκος κατανάλωσης και οι επενδύσεις. Σύμφωνα με την έρευνα κάθε φορά που μια κυβέρνηση μείωνε τις κρατικές δαπάνες κατά 1%, το ΑΕΠ μειωνόταν κατά μέσο όρο 2%.

Ακόμα πιο καταστροφικό: Με την όξυνση της ύφεσης μειώθηκαν στην Ελλάδα, Ιρλανδία, Ιταλία, Ισπανία και Πορτογαλία οι φορολογικές εισπράξεις τόσο που ακόμα και η ανάγκη που προέκυψε για νέα δάνεια δεν μείωσε καθόλου το χρέος δεδομένης της κατάστασης της οικονομίας.

Με βάση τις μειώσεις δαπανών θα έπρεπε, αν υπολογίζαμε καθαρά αριθμητικά, το χρέος να μειωθεί. Εξαιτίας όμως των παράπλευρων δημοσιονομικών ζημιών συνέβη το αντίθετο, δηλ. το χρέος εμφανίστηκε στο τέλος να είναι 20% ψηλότερο.

Ακόμα και το ΔΝΤ διαφωνεί με τον Schäuble

Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν μοντέλα και συμπέραναν ότι αν οι χώρες είχαν αποφύγει τα (τόσο βιαστικά) κύματα των περικοπών η κατάσταση τους θα ήταν σήμερα μόλις 1% χειρότερη από εκείνη της προ κρίσης εποχής. Ακόμα και οι άλλες χώρες όπως η Γερμανία θα ήταν καλύτερα γιατί θα εξήγαγαν περισσότερο.

Προφανώς υπάρχει διχογνωμία αν θα μπορούσαν οι Ευρωπαίοι να σταματήσουν τη λιτότητα κάτω από την πίεση τότε των αγορών. Οι Αμερικανοί πάντως το έκαναν μέσω της κάλυψης της κεντρικής τράπεζας κάτι που οι Ευρωπαίοι δεν το έβλεπαν με καλό μάτι.

Και αν όντως η λιτότητα είναι αντιπαραγωγική, όπως δείχνει η έρευνα, μπορεί να εξηγηθεί γιατί η Ισπανία και Πορτογαλία πάνε καλύτερα από το 2014 όταν σταμάτησαν τις περικοπές.

Και μπορεί επίσης να εξηγηθεί γιατί στη Γερμανία ξεκίνησε η άνοδος το 2006, όταν η τότε νέα καγκελάριος άρχισε να σταματά τις μεταρρυθμίσεις της Ατζέντας Σρέντερ ώστε τώρα ο υπ. Οικονομικών να μπορεί να παρουσιάσει μηδενικό έλλειμμα. Αλλά και γιατί η κρίση στην Ελλάδα κατέληξε έτσι. Πουθενά τις προηγούμενες δεκαετίες δεν έγινε τέτοια προσαρμογή όση έγινε στην Ελλάδα από το 2010. Πουθενά στην Ευρώπη δεν κατέρρευσε τόσο δραματικά η οικονομία όσο εκεί. Πουθενά δεν εκτοξεύτηκε το ποσοστό χρέους τόσο παράλογα όσο εκεί. Αυτός είναι ο παραλογισμός των “Schäublonomics.”

Τα συμπεράσματα της έρευνας υποστηρίζουν μια μετατόπιση νοήματος που συντελείται τα τελευταία χρόνια στον κόσμο της οικονομίας. Και εξηγεί γιατί ο υπ. Οικονομικών μας  με την πορεία που έχει χαράξει έχει μείνει μόνος του διεθνώς, γιατί δέχεται τις κριτικές από νομπελίστες οικονομολόγους τους οποίους ευκόλως χλευάζει. Γιατί ο ΟΟΣΑ και η Κομισιόν είναι στον αντίποδα. Και γιατί ακόμα και οι ορθόδοξοι του ΔΝΤ προσπαθούν εδώ και μήνες να αντιδράσουν όταν ο Schäuble θέλει για άλλη μια φορά να λύσει την ελληνική κρίση με νέες περικοπές.

Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να γίνουν περικοπές σε άχρηστες κρατικές δαπάνες αλλά να γίνουν με σύνεση, σε εύρος χρόνου και όχι εν μέσω κρίσης. Διαφορετικά από ό,τι προστάζει η λογική της πειθαρχίας που πρέπει να δείχνουν οι δήθεν αδαείς πολιτικοί του νότου και διαφορετικά από εκείνη που ακολουθεί ένας Γερμανός υπουργός Οικονομικών όταν αντιμετωπίζει Έλληνες πολιτικούς σαν παλιόπαιδα, υπέρ ενός υποτιθέμενου συμφέροντος των Γερμανών φορολογούμενων.



Thomas Fricke για το Spiegel
ΣΤΗΝ ΚΟΡΥΦΗ